የ ኤ – ዜድ አምሳያ ከአጽናፈ ሰማይ ባሻገር

ወደ አሜሪካ የገቡት የአይሁድ ሩሲያውያን ስደተኞች ልጅ ሰርጊ ብሪን እና እናቱ አይሁዳዊት የሆነችው ላሪ ፔጅ በ፲፱፺፰ አብረው ጎግልን በ፪ ሺ፲፭ መሰረቱ። በ፳፫ጎግል እንደገና ተደራጅቶ እራሱን አዲስ በፈጠረው የወላጅ ኩባንያ ‘ፊደል’ ስር አስቀምጧል። ፊደላት በ፪ ሺ፬ ለህዝብ ይፋ በሆነበት ወቅት ፩.፯ቢሊዮን ዶላር ከገመተው ኩባንያ በማደግ በ፪ሺ፳፪ መጀመሪያ ላይ ፹፮ ትሪሊየን ዶላር ዋጋ አግኝቷል። ፊደላት በጣም ዋጋ ያለው ሆኗል ምክንያቱም የፍለጋ አቅሙ በፕላኔታችን ላይ ከየትኛውም ቦታ ሆነው መረጃን የማግኘት ችሎታችንን ስለለወጠው።

የፊደል አመጣጥ

ሁለቱ ዓለማዊ የአይሁድ ዳታ ሳይንቲስቶች ፈር ቀዳጆች ይህን የመሰለ አለምን የሚቀይር የኢንፎርሜሽን ቴክኖሎጂ እንዲጀምሩ እና ፊደሉ ከየት እንደመጣ ሲታሰብ ‘ፊደል’ ብለው መጥራታቸው የሚያስገርም ነው። ዊኪፔዲያ ይነግረናል፡-

 ፊደል የታሪክ ወደ ተጠቀመበት ተነባቢ የአጻጻፍ ስርዓት ይመለሳል ። ሴማዊ ቋንቋዎች በውስጡ  ሌቫንት በ ፪ ኛው ሺህ ዓ.ዓ ዛሬ በመላው ዓለም ጥቅም ላይ የሚውሉት አብዛኞቹ ወይም ከሞላ ጎደል ሁሉም የፊደል አጻጻፍ ስልቶች በመጨረሻ ወደ ሴማዊ ፕሮቶ-ፊደል ይመለሳሉ። የመጀመርያው መነሻው ወደ ሀ ፕሮቶ-ሲናይቲክ ስክሪፕት የተሰራው በ ጥንታዊ ግብፅ ለመወከል በግብፅ ውስጥ የሴማዊ ተናጋሪ ሠራተኞች እና ባሪያዎች ቋንቋ.

በጥንቷ ግብፅ በባርነት ይኖሩ የነበሩ ሴማዊ ሕዝቦች ፊደላትን ሠሩ። ያ ይሆናል። አይሁዶች በሙሴ መሪነት ነፃ ወጡ ከግብፅ ባርነት. ወደ ‘ፕሮቶ-ሲናይቲክ‘ ስክሪፕት በጥልቀት ስንመረምር ያንን እንማራለን።

 የነሐስ ዘመን ውድቀት እና የአዲሱ መነሳት ሴማዊ መንግስታት ፕሮቶ-ከነዓናዊው በግልፅ የተረጋገጠው በሌቫንቱ ነው (የባይብሎስ ጽሑፎች ከክርስቶስ ልደት በፊት ፲-፰. ክህርቤት ቀያፋ ፅሑፍ ሐ. ፲ ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.)

ፊደል፡- አይሁዳውያን ለሰው ልጆች ያደረጉት አስተዋጽዖ

በሌላ አነጋገር፣ የመጀመሪያዎቹ ‘በግልጽ የተረጋገጠ’ ፊደላት ላይ የተመሠረተ ጽሑፍ የመጣው በከነዓን ውስጥ የሴማዊ (ማለትም፣ የአይሁድ) መንግሥታት መነሳት ነው። በጥንታዊ የእስራኤል ከተማ በዳዊት ዘመን እና በግዛት ዘመን በነበረ የፊደላት አጻጻፍ የመጀመሪያ የሆነው የኪርቤት ቀይፍራ ጽሑፍ ተገኘ። ስለ ፊደላት አመጣጥ የምናውቀው ነገር ይኸውና፡ የቀደሙት ፊደላት በግብፅ ከሴማውያን ባሪያዎች (ሙሴ እስራኤላውያንን ከግብፅ ባርነት አውጥቶ እየመራ) ተዘጋጅቶ ነበር፣ ይህ የፊደል ገበታ በንጉሥ ዳዊት ዘመን ከነበሩ እስራኤላውያን ከተማ የተወሰደ ነው። 

የጥንቶቹ እስራኤላውያን የጥንቶቹ እስራኤላውያን ለመጀመሪያዎቹ ፊደላት መፈጠር ዋና ዋናዎቹ አልነበሩም። የእነሱ ‘ፓሊዮ-ዕብራይስጥ’ ፊደላት ያኔ ዛሬ በመላው አለም ጥቅም ላይ የሚውሉትን ኦሮምኛ፣ ብራህሚክ፣ ግሪክኛ፣ ላቲን፣ አረብኛ እና ሌሎች ዘመናዊ ፊደላትን ዘርፈዋል። የፊደል ስሞች ዛሬም ቢሆን ግንኙነቱን ያሳያሉ. የእኛ ፊደሎች ‘a’ የመጀመሪያ ፊደል፣ ከጥንታዊው የግሪክ ፊደል አልፋ – α፣ እና የዕብራይስጥ ፊደላት አሌፍ – ኤ እና የሳይሪሊክ ፊደላት የመጀመሪያ ፊደል – ኤ ጋር ይዛመዳል።

ለዛሬ እና ትናንት ለፊደል ሆሄያት የአይሁድ አስተዋፅኦ

ስለዚህ የጥንቶቹ አይሁዶች ፊደልን እንደ አጻጻፍ ሥርዓት በማዳበርና በማስፋፋት ለሥልጣኔ እድገት አስተዋጽዖ እንዳደረጉ ማስረጃው ይጠቁማል። እና ዛሬ፣ በላሪ ፔጅ እና ሰርጊ ብሪን መሪነት፣ አይሁዶች በአይቲ ኩባንያቸው አማካኝነት ለሰው ልጅ እንደገና አስተዋጽዖ አድርገዋል። ፊደል. እንደነሱ ማስታወሻ

አልፋቤት የሚለውን ስም ወደውታል ምክንያቱም ቋንቋን የሚወክሉ የፊደላት ስብስብ ማለት ነው፣የሰው ልጅ በጣም አስፈላጊ ፈጠራዎች አንዱ እና ጎግል ፍለጋ እንዴት እንደምንጠቆም ዋና አካል ነው!

ኢየሱስን ከትውልድ ወገኖቹ – አይሁዶች ጋር ስንመረምር ቆይተናል። እዚህ ግን አይሁዶች ለሰው ልጆች ስላበረከቱት ትልቅ አስተዋፅዖ ቆም ብለን ቆም ብለን ማሰላሰል አለብን። ያ ስልጣኔ የተመሰረተው በሕግ የበላይነት ላይ ነው፣ ማንም ከህግ በላይ በሌለበት፣ ህብረተሰቡ በዜጎች ትምህርት ላይ መዋዕለ ንዋይ በማፍሰስ፣ በከፊል በአይሁዶች ተጽዕኖ ምክንያት ነው። አሁን ግን ቀላል፣ ግን ጥልቅ ኃይል ያለው፣ ፊደል ከአይሁድ ሕዝብ ለዓለም የተሰጠ ስጦታ እንደሆነ እንማራለን።

ተሻጋሪ ፊደል

ነገር ግን አሁንም ለዓለም የቀረበ ሦስተኛው ፊደል፣ የአይሁድ ምንጭ የሆነው ግን አለ። በእኛ የ‹ፊደል› አውድ የሚከተለውን አስተውል።

፰ ሁለተኛውም መልአክ ነፋ፤ በእሳት የሚቃጠል ታላቅ ተራራን የሚመስል ነገር በባሕር ተጣለ፤ የባሕርም ሲሶው ደም ሆነ።

የዮሐንስ ራእይ ፩:፰

እግዚአብሔር ራሱን እንደ ‘አልፋ’ (የግሪክ ፊደላት የመጀመሪያ ፊደል) እና ‘ኦሜጋ’ (የመጨረሻው ፊደል) በማለት ገልጿል። ይህ ‘እኔ የሁሉም ነገር ከሀ እስከ ፐ ነኝ ከእውቀት፣ ጊዜ እና ሃይል በላይ ነኝ’ እንደማለት ነው። በኋላ በዚያው መጽሐፍ ውስጥ ኢየሱስ እንዲህ ሲል እናገኘዋለን፡-

ኢየሱስ ቀደም ሲል ይህን አገላለጽ ከተጠቀመበት ‘ጌታ አምላክ’ ጋር አንድ መሆኑን ለመግለጽ ፊደሎችን እንደ መድረክ በመጠቀም ተመሳሳይ ቃል ተጠቀመ።

ይህንን ማመን ይቅርና እንዴት መረዳት ይቻላል? 

የእኛ አካላዊ እውነታ ከምናባዊ እውነታ አንፃር ይታያል

እንደ አልፋቤት እና ሜታ ባሉ ኩባንያዎች የሚቀርቡት የአይቲ መድረኮች ፈጣን መውጣት ከዚህ ጥያቄ ጋር ለመታገል አዲስ መንገድ ይሰጣል። የኢንፎርሜሽን ቴክኖሎጂ የሰው ልጅን ከራሳችን አካላዊ እውነታ ጋር በማነፃፀር የምናባዊ እውነታን የሜ – አለምን ወደመፍጠር ደረጃ አንቀሳቅሷል። ፈላስፋዎች አሁን ከእነዚህ እድገቶች ስለ አእምሮ እና እውነታ ጥያቄዎችን ያነሳሉ። ቢቢሲ እንዳስረዳው።

የእነርሱ የሜታ ጥቅስ ‘ፈጣሪ’ የኮርፖሬት ኤአይ ወደ ምናባዊ እውነታ በአልጎሪዝም የተጎላበተ አምሳያ አድርጎ ማስገባት ይችላል። ይህን ሲያደርግ ኤአይ– አቫተር እራሱን ለቀላል የሰው አምሳያዎች ማወጅ አለበት የሚል ስሜት አለ። ይህን አለማድረግ ኢፍትሃዊ ይሆናል፣በሚመጡት ምናባዊ እውነታ ሜታ-ጥቅሶች ላይ ምን አይነት ገጠመኞችን መገመት እንደምንችል የሚያሰላስሉ የስነ-ምግባር ሊቃውንት እና ፈላስፋዎች።

ኢየሱስ በምናባዊው እውነታ መነፅር

እስቲ ከዚህ መነጽር ቀጥሎ ያለውን የኢየሱስን ንግግር ተመልከት።

እውነት እውነት እላችኋለሁ፥ ወደ በጎች በረት በበሩ የማይገባ በሌላ መንገድ ግን የሚወጣ እርሱ ሌባ ወንበዴም ነው፤ ^፪በበሩ የሚገባ ግን የበጎች እረኛ ነው። ^፫ ለእርሱ በረኛው ይከፍትለታል፤ በጎቹም ድምፁን ይሰሙታል፥ የራሱንም በጎች በየስማቸው ጠርቶ ይወስዳቸዋል። ^፬ የራሱንም ሁሉ ካወጣቸው በኋላ በፊታቸው ይሄዳል፥ በጎቹም ድምፁን ያውቃሉና ይከተሉታል፤ ^፭ ከሌላው ግን ይሸሻሉ እንጂ አይከተሉትም፥ የሌሎችን ድምፅ አያውቁምና። ^፮ኢየሱስ ይህን ምሳሌ ነገራቸው፤ እነርሱ ግን የነገራቸው ምን እንደ ሆነ አላስተዋሉም።

^፯ኢየሱስም ደግሞ አላቸው። እውነት እውነት እላችኋለሁ፥ እኔ የበጎች በር ነኝ። ^፰ከእኔ በፊት የመጡ ሁሉ ሌቦችና ወንበዴዎች ናቸው፤ ዳሩ ግን በጎቹ አልሰሙአቸውም። ^፱ በሩ እኔ ነኝ፤ በእኔ የሚገባ ቢኖር ይድናል፥ ይገባልም ይወጣልም መሰማሪያም ያገኛል። ^፲ ሌባው ሊሰርቅና ሊያርድ ሊያጠፋም እንጂ ስለ ሌላ አይመጣም፤ እኔ ሕይወት እንዲሆንላቸው እንዲበዛላቸውም መጣሁ።

^፲፩ መልካም እረኛ እኔ ነኝ። መልካም እረኛ ነፍሱን ስለ በጎቹ ያኖራል። ^፲፪ እረኛ ያልሆነው በጎቹም የእርሱ ያልሆኑ ሞያተኛ ግን ተኵላ ሲመጣ ባየ ጊዜ በጎቹን ትቶ ይሸሻል፤ ተኵላም ይነጥቃቸዋል በጎቹንም ይበትናቸዋል። ^፲፫ ሞያተኛ ስለ ሆነ ለበጎቹም ስለማይገደው ሞያተኛው ይሸሻል።

^፲፬ መልካም እረኛ እኔ ነኝ፥ በጎቼንም አውቃቸዋለሁ፥ የራሴም በጎች ታወቁ። ^፲፭ መልካም እረኛ እኔ ነኝ፥ አብም እንደሚያውቀኝ እኔም አብን እንደማውቀው የራሴን በጎች አውቃለሁ የራሴም በጎች ያውቁኛል፤ ነፍሴንም ስለ በጎች አኖራለሁ። ^፲፮ ከዚህም በረት ያልሆኑ ሌሎች በጎች አሉኝ፤ እነርሱን ደግሞ ላመጣ ይገባኛል ድምፄንም ይሰማሉ፥ አንድም መንጋ ይሆናሉ እረኛውም አንድ። ^፲፯ነፍሴን ደግሞ አነሣት ዘንድ አኖራለሁና ስለዚህ አብ ይወደኛል። ^፲፰ እኔ በፈቃዴ አኖራታለሁ እንጂ ከእኔ ማንም አይወስዳትም። ላኖራት ሥልጣን አለኝ ደግሞም ላነሣት ሥልጣን አለኝ ይህችን ትእዛዝ ከአባቴ ተቀበልሁ።

^፲፱ እንግዲህ ከዚህ ቃል የተነሣ በአይሁድ መካከል እንደ ገና መለያየት ሆነ። ^፳ ከእነርሱም ብዙዎች ጋኔን አለበት አብዶአልም፤ ስለ ምንስ ትሰሙታላችሁ? አሉ። ^፳፩ ሌሎችም ይህ ጋኔን ያለበት ሰው ቃል አይደለም፤ ጋኔን የዕውሮችን ዓይኖች ሊከፍት ይችላልን? አሉ።

በኢየሱስ የይገባኛል ጥያቄዎች ላይ ተጨማሪ ግጭት

^፳፪በኢየሩሳሌምም የመቅደስ መታደስ በዓል ሆነ፤ ^፳፫ ክረምትም ነበረ። ኢየሱስም በመቅደስ በሰሎሞን ደጅ መመላለሻ ይመላለስ ነበር። ^፳፬ አይሁድም እርሱን ከበው እስከ መቼ ድረስ በጥርጣሪ ታቆየናለህ? አንተ ክርስቶስ እንደ ሆንህ ገልጠህ ንገረን አሉት።

^፳፭ ኢየሱስም መለሰላቸው፥ እንዲህ ሲል። ነገርኋችሁ አታምኑምም እኔ በአባቴ ስም የማደርገው ሥራ ይህ ስለ እኔ ይመሰክራል፤ ^፳፮ እናንተ ግን እንደ ነገርኋችሁ ከበጎቼ ስላልሆናችሁ አታምኑም። ^፳፯ በጎቼ ድምፄን ይሰማሉ እኔም አውቃቸዋለሁ ይከተሉኝማል፤ ^፴፰ እኔም የዘላለም ሕይወትን እሰጣቸዋለሁ፥ ለዘላለምም አይጠፉም፥ ከእጄም ማንም አይነጥቃቸውም። ^፳፱ የሰጠኝ አባቴ ከሁሉ ይበልጣል፥ ከአባቴም እጅ ሊነጥቃቸው ማንም አይችልም። ^፴ እኔና አብ አንድ ነን።

^፴፩ አይሁድ ሊወግሩት ደግመው ድንጋይ አነሡ። ^፴፪ኢየሱስ ከአባቴ ብዙ መልካም ሥራ አሳየኋችሁ፤ ከእነርሱ ስለ ማናቸው ሥራ ትወግሩኛላችሁ? ብሎ መለሰላቸው። ^፴፫አይሁድም ስለ መልካም ሥራ አንወግርህም፤ ስለ ስድብ፤ አንተም ሰው ስትሆን ራስህን አምላክ ስለ ማድረግህ ነው እንጂ ብለው መለሱለት።

^፴፬ ኢየሱስም እንዲህ ብሎ መለሰላቸው። እኔ አማልዕክት ናችሁ አልሁ ተብሎ በሕጋችሁ የተጻፈ አይደለምን? ^፴፭ መጽሐፉ ሊሻር አይቻልምና እነዚያን የእግዚአብሔር ቃል የመጣላቸውን አማልክት ካላቸው፥ ^፴፮የእግዚአብሔር ልጅ ነኝ ስላልሁ እናንተ አብ የቀደሰውን ወደ ዓለምም የላከውን ትሳደባለህ ትሉታላችሁን? ^፴፯ እኔ የአባቴን ሥራ ባላደርግ አትመኑኝ፤ ^፴፰ባደርገው ግን፥ እኔን ስንኳ ባታምኑ አብ በእኔ እንደ ሆነ እኔም በአብ እንደ ሆንሁ ታውቁና ታስተውሉ ዘንድ ሥራውን እመኑ። ^፴፱ እንግዲህ ደግመው ሊይዙት ፈለጉ፤ ከእጃቸውም ወጣ።

የዮሐንስ ወንጌል፲:፩-፴፱

ኢየሱስ፣ ልክ የስነ-ምግባር ሊቃውንት ቢግ ቴክ ምናባዊ እውነታ ፈጣሪዎች ‘ሁሉን አዋቂ’ አምሳያዎቻቸውን እንዲያደርጉ እንዳሳሰቡት፣ የሥጋዊ እውነታችን ሁሉን አዋቂ ፈጣሪ ሆኖ ራሱን ‘እንደተላከ’ በግልጽ ተናግሯል።

ኢየሱስ እንደ እግዚአብሔር ቃል

ኢየሱስ ‘የእግዚአብሔር ቃል’ ተብሎ በተገለጸበት መግቢያ ላይ ወንጌል ማለት ይህ ነው።

የኮምፒዩተር ኮድ የትላልቅ ቴክኖሎጂ የኩባንያዎች ምናባዊ እውነታዎች እየተገነቡ ያሉበት መሰረት እንደሆነ ሁሉ ወንጌልም ኢየሱስን እንደ ኤ ዜድ ‘የእግዚአብሔር ቃል’ በመወከል የመረጃ ምንጭ – አእምሮ – ከጀርባው አካላዊ እውነታችን ነው. ተዳበረ። ብቅ ያሉ የአይቲ ምናባዊ እውነታዎችን የሚያመነጨውን ኮድ ለማዘጋጀት የሚያስፈልገውን ግዙፍ ተሰጥኦ፣ ክህሎት እና ስራ ማወቃችን አካላዊ እውነታችንን ለማምረት የሚያስፈልገው የእውቀት እና የመረጃ መጠን ይነግረናል።

ተሻጋሪው እውነት

ወንጌል ግን የሥጋዊን እውነታችንን ምንጭ በመግለጽ ብቻ አይቆምም። ከዚህ የበለጠ መሠረታዊ የሆነውን ሌላ እውነታ ይገልጻል። ኢየሱስ እንደተናገረው

^፳፩ ኢየሱስም ደግሞ እኔ እሄዳለሁ ትፈልጉኛላችሁም በኃጢአታችሁም ትሞታላችሁ እኔ ወደምሄድበት እናንተ ልትመጡ አትችሉም አላቸው። ^፳፪ አይሁድም እኔ ወደ ምሄድበት እናንተ ልትመጡ አትችሉም ማለቱ ራሱን ይገድላልን? እንጃ አሉ።

^፳፫ እናንተ ከታች ናችሁ፥ እኔ ከላይ ነኝ፤ እናንተ ከዚህ ዓለም ናችሁ፥ እኔ ከዚህ ዓለም አይደለሁም። ^፳፬ እንግዲህ በኃጢአታችሁ ትሞታላችሁ አልኋችሁ፤ እኔ እንደሆንሁ ባታምኑ በኃጢአታችሁ ትሞታላችሁና አላቸው። ^፳፭ እንግዲህ አንተ ማን ነህ? አሉት። ኢየሱስም ከመጀመሪያ ለእናንተ የተናገርሁት ነኝ። ^፳፮ ስለ እናንተ የምናገረው የምፈርደውም ብዙ ነገር አለኝ፤ ዳሩ ግን የላከኝ እውነተኛ ነው እኔም ከእርሱ የሰማሁትን ይህን ለዓለም እናገራለሁ አላቸው።

^፳፯ ስለ አብ እንደ ነገራቸው አላስተዋሉም። ^፳፰  ስለዚህም ኢየሱስ የሰውን ልጅ ከፍ ከፍ ባደረጋችሁት ጊዜ እኔ እሆን ዘንድ አባቴም እንዳስተማረኝ እነዚህን እናገር ዘንድ እንጂ ከራሴ አንዳች እንዳላደርግ በዚያን ጊዜ ታውቃላችሁ። ^፳፱ የላከኝም ከእኔ ጋር ነው፤ እኔ ደስ የሚያሰኘውን ዘወትር አደርጋለሁና አብ ብቻዬን አይተወኝም አላቸው። ^፴ ይህን ሲናገር ብዙዎች በእርሱ አመኑ።

የዮሐንስ ወንጌል ፰:፳፩-፴

ኢየሱስ ስለሌላ እውነታ፣ ስለሌላ ዓለም፣ ስለማንደርስበት ይናገራል። ለእኛ የማይደረስበትን ምክንያት ለመረዳት አንዳንድ ችግሮችን ማየት ያስፈልገናል ሜታ (የቀድሞው ፌስቡክ) የሜታ-ቁጥርን እድገት እያሳየ ነው።.