ጎበዝ እና ፈጣሪ ደራሲዎች ለዘመናት ብዙ ታላላቅ መጽሃፎችን ጽፈዋል። ከተለያዩ ባህሎች የተውጣጡ በተለያዩ ቋንቋዎች የተፃፉ የተለያዩ ዘውጎች መፃህፍቶች የሰው ልጅን በትውልዶች ያበለፀጉ፣ ያስታወቁ እና አዝናኝ ሆነዋል። ከእነዚህ ሁሉ ታላላቅ መጻሕፍት መካከል መጽሐፍ ቅዱስ ልዩ ነው። በተለያዩ መንገዶች ልዩ ነው።
ስሙ – መጽሐፉ
መጽሐፍ ቅዱስ በቀጥታ ትርጉሙ ‘መጽሐፍ’ ማለት ነው። መጽሐፍ ቅዱስ በዛሬው ጊዜ የተለመዱ ገጾችን በመጠቀም በታሪክ ውስጥ የመጀመሪያው ጥራዝ ነበር። ከዚያ በፊት ሰዎች 'መጽሐፍትን' እንደ ጥቅልል ይይዙ ነበር። ከጥቅል ወደ የታሰሩ ገፆች የመዋቅር ለውጥ ሰዎች ትላልቅ መጠኖችን በታመቀ እና በጥንካሬ መልክ እንዲይዙ አስችሏቸዋል። ማህበረሰቦች ይህንን የታሰረ ገፅ ቅፅ ሲቀበሉ ይህም ማንበብና መጻፍ እንዲጨምር አድርጓል።
Abraham Meir Habermann, PD-British Mandate Palestine-URAA, via Wikimedia Commons
Joshua Keller, CC BY 2.0, via Wikimedia Commons
ብዙ መጽሐፍት እና ደራሲያን
መጽሐፍ ቅዱስ በበርካታ ደርዘን ደራሲዎች የተጻፉ የ፷፱ መጻሕፍት ስብስብ ነው። ስለዚህ መጽሐፍ ቅዱስን እንደ መጽሐፍ ሳይሆን እንደ ቤተ መጻሕፍት መቁጠር የበለጠ ትክክል ሊሆን ይችላል። እነዚህ ደራሲዎች ከተለያዩ አገሮች፣ ቋንቋዎች እና ማህበራዊ ቦታዎች የመጡ ናቸው። ጠቅላይ ሚኒስትሮች፣ ነገስታት እና ከፍተኛ የመንግስት ባለስልጣናት እስከ እረኞች፣ ረቢዎች እና አሳ አጥማጆች የተወሰኑትን የደራሲያን ዳራ ያካትታሉ። ሆኖም እነዚህ መጻሕፍት አሁንም አንድ ወጥ ጭብጥ ይፈጥራሉ እና ይመሰርታሉ። ይህ አስደናቂ ነው። ዛሬ እንደ ኢኮኖሚክስ አከራካሪ ርዕስ ይምረጡ። በዚህ ርዕስ ውስጥ ዋና ጸሐፊዎችን ብትቃኙ እንዴት እርስ በርሳቸው እንደሚቃረኑ እና እንደማይስማሙ ያያሉ። የመጽሐፍ ቅዱስ መጻሕፍትም እንደዚያ አይደሉም። የተለያየ አስተዳደጋቸው፣ ቋንቋዎቻቸው እና ማህበራዊ አቋሞቻቸው እንኳን አንድ ወጥ ጭብጥ ይመሰርታሉ።
በጣም ጥንታዊው መጽሐፍ
እነዚህ መጻሕፍት ከመጀመሪያው እስከ መጨረሻ ለመጻፍ ከ፲፭፻ ዓመታት በላይ ፈጅቷል። እንዲያውም የመጀመሪያዎቹ የመጽሐፍ ቅዱስ ደራሲዎች መጽሐፎቻቸውን የጻፉት ቀሪዎቹ የዓለም ቀደምት ደራሲያን ጽሑፋቸውን ከመጀመራቸው ፲፻ ዓመታት በፊት ነው።
በጣም የተተረጎመ መጽሐፍ
መጽሐፍ ቅዱስ በዓለም ላይ በጣም የተተረጎመ መጽሐፍ ነው፣ ከመጽሐፉ ውስጥ ቢያንስ አንዱ ከ፴፭፻ በላይ ቋንቋዎች ተተርጉሟል (ከ፸፻ በድምሩ)።
የመጽሐፍ ቅዱስ መጻሕፍት ብዙ ዓይነት የአጻጻፍ ዘውጎችን ይፈጥራሉ። ታሪክ፣ ቅኔ፣ ፍልስፍና፣ ትንቢት ሁሉም በተለያዩ የመጽሐፍ ቅዱስ መጻህፍት ውስጥ ይካተታሉ። እነዚህ መጻሕፍት ወደ ጥንታዊው ታሪክ እና ወደ ታሪክ መጨረሻም ይመለከታሉ።
የተለያዩ የአጻጻፍ ዘውጎች
የመጽሐፍ ቅዱስ መጻሕፍት ብዙ ዓይነት የአጻጻፍ ዘውጎችን ይፈጥራሉ። ታሪክ፣ ቅኔ፣ ፍልስፍና፣ ትንቢት ሁሉም በተለያዩ የመጽሐፍ ቅዱስ መጻህፍት ውስጥ ይካተታሉ። እነዚህ መጻሕፍት ወደ ጥንታዊው ታሪክ እና ወደ ታሪክ መጨረሻም ይመለከታሉ።
… መልእክቱ ግን በቀላሉ አልታወቀም
ይህ መጽሐፍም ረጅም መጽሐፍ ነው፣ ውስብስብ ታሪክ ያለው። አቀማመጡ በጣም ጥንታዊ ስለሆነ፣ ጭብጡ በጣም ጥልቅና ሰፊ በመሆኑ ብዙዎች መልእክቱን አያውቁም። ብዙዎች መጽሐፍ ቅዱስ ሰፊ ቢሆንም የሚያተኩረው በግላዊ ግብዣ ላይ እንደሆነ አይገነዘቡም። የመጽሐፍ ቅዱስን ታሪክ ለመረዳት የተለያዩ አመለካከቶችን መውሰድ ትችላለህ። ከዚህ በታች ያለው ዝርዝር በዚህ ድህረ ገጽ ላይ ጥቂቶቹን ያቀርባል፡-