ከጥቂት አመታት በፊት አንድ የስራ ባልደረባዬ ጄ ወደ ጠረጴዛዬ ተቅበዘበዘ። ጄ ብልህ እና የተማረ ነበር – እና በእርግጠኝነት የወንጌል ተከታይ አልነበረም። እሱ ግን በተወሰነ ደረጃ የማወቅ ጉጉት ነበረው ስለዚህም በመካከላችን ሞቅ ያለ እና ግልጽ የሆነ ውይይት አደረግን። መጽሐፍ ቅዱስን በትክክል ተመልክቶ ስለማያውቅ እንዲመረምረው አበረታታሁት።
አንድ ቀን እየተመለከተ መሆኑን ለማሳየት መጽሐፍ ቅዱስ ይዤ ወደ ቢሮዬ ገባ። በመሃል ላይ በዘፈቀደ ከፍቶ ነበር። ምን እንደሚያነብ ጠየቅኩት። ንግግራችን ይህን ይመስላል።
” ውስጥ እያነበብኩ ነው። መዝሙረ ዳዊት ምዕራፍ ፳፪”, አለ
“በእውነት” አልኩት። “ስለ ምን እያነበብክ ያለህ ሀሳብ አለ?”
“ስለ ኢየሱስ ስቅለት እያነበብኩ ነው ብዬ እገምታለሁ” ሲል ጄ መለሰ።
“ይህ ጥሩ ግምት ነው” ብዬ ሳቅሁ። ነገር ግን አንድ ሺህ ዓመት ገደማ ቀድመሃል። መዝሙር፳፪ በዳዊት የተጻፈው በ፼ ዓክልበ. የኢየሱስ ስቅለት በ፴ዎቹ ዓ.ም. ከአንድ ሺህ ዓመታት በኋላ ነበር”
ጄ አላስተዋለውም ነበር መዝሙረ ዳዊት የኢየሱስ ሕይወት የወንጌል ዘገባዎች በዘመኑ በነበሩ ሰዎች የተጻፉ አልነበሩም። መዝሙራት ከኢየሱስ በፊት ፼ ዓመታት በፊት በመንፈስ መሪነት የተጻፉ የዕብራይስጥ መዝሙሮች ናቸው። ጄ ስቅለቱን ጨምሮ ስለ ኢየሱስ አንዳንድ ታሪኮችን ብቻ ነው የሰማው፣ እና መጽሐፍ ቅዱሱን በዘፈቀደ ከፍቶ ስቅለቱን የሚገልጽ የሚመስለውን አንብቦ ነበር። ምንም ሳያውቅ፣ በዓመት በዓለም ዙሪያ በሚታወቀው የመስቀል በዓል ላይ የሚታሰበው የስቅለቱ ታሪክ እንደሆነ ገመተ። ስቅለት. በመጽሐፍ ቅዱስ ንባቡ የመጀመሪያ የተሳሳተ እርምጃው ተሳቅቅን።
መዝሙራት የጥንት የዕብራይስጥ መዝሙሮች ናቸው እና የተጻፉት ከ፴፻ ዓመታት በፊት በአርሲ ዳዊት ነው።
ከዚያም ጄን በመዝሙር፳፪ ላይ ስለ ኢየሱስ ስቅለት እያነበበ እንደሆነ እንዲያስብ ያደረገውን ነገር ጠየቅሁት። ትንሿ ጥናታችን እንዲሁ ጀመርን። ምንባቦቹን በጠረጴዛ ላይ ጎን ለጎን በማስቀመጥ ጄ ያስተዋሉትን አንዳንድ ተመሳሳይነቶች እንድታጤኑ እጋብዛችኋለሁ። ተመሳሳይ ከሆኑ ጽሑፎች ጋር የሚመሳሰል ቀለም እንዲኖረኝ ለመርዳት።
ስለ ስቅለቱ የወንጌል ዘገባዎች መዝሙረ ዳዊት፳፪ ካለው ዝርዝር ሁኔታ ጋር ማወዳደር
| የስቅለት ዝርዝሮች ከዓይን ምስክር ወንጌሎች | መዝሙር፳፪፡፼ ዓክልበ |
| (ማቴዎስ ፳፯:፴፩-፵፰) ፴፩ ከዘበቱበትም በኋላ ቀዩን ልብስ ገፈፉት፥ ልብሱንም አለበሱት ሊሰቅሉትም ወሰዱት። ፴፪ ሲወጡም ስምዖን የተባለው የቀሬናን ሰው አገኙ፤ እርሱንም መስቀሉን ይሸከም ዘንድ አስገደዱት። ፴፫ ትርጓሜው የራስ ቅል ስፍራ ወደሚሆን ጎልጎታ ወደሚባለው ስፍራ በደረሱ ጊዜም፥ ፴፬ በሐሞት የተደባለቀ የወይን ጠጅ ሊጠጣ አቀረቡለት፤ ቀምሶም ሊጠጣው አልወደደም። ፴፭ ከሰቀሉትም በኋላ ልብሱን ዕጣ ጥለው ተካፈሉ፥ ፴፮ በዚያም ተቀምጠው ይጠብቁት ነበር። ፴፯ ይህ ኢየሱስ የአይሁድ ንጉሥ ነው የሚል የክሱን ጽሕፈት ከራሱ በላይ አኖሩ። ፴፰ በዚያን ጊዜ ሁለት ወንበዶች አንዱ በቀኝ አንዱም በግራ ከእርሱ ጋር ተሰቀሉ። ፴፱ የሚያልፉትም ራሳቸውን እየነቀነቁ ይሰድቡት ነበርና። ፵ ቤተ መቅደስን የምታፈርስ በሦስት ቀንም የምትሠራው፥ ራስህን አድን፤ የእግዚአብሔር ልጅስ ከሆንህ ከመስቀል ውረድ አሉት። ፵፩ እንዲሁም ደግሞ የካህናት አለቆች ከጻፎችና ከሽማግሎች ጋር እየዘበቱበት እንዲህ አሉ። ፵፪ ሌሎችን አዳነ፥ ራሱን ሊያድን አይችልም፤ የእስራኤል ንጉሥ ከሆነ፥ አሁን ከመስቀል ይውረድ እኛም እናምንበታለን። ፵፫ በእግዚአብሔር ታምኖአል፤ የእግዚአብሔር ልጅ ነኝ ብሎአልና ከወደደውስ አሁን ያድነው። ፵፬ ከእርሱ ጋር የተሰቀሉት ወንበዶች ደግሞ ያንኑ እያሉ ይነቅፉት ነበር። ፵፭ ከስድስት ሰዓትም ጀምሮ እስከ ዘጠኝ ሰዓት ድረስ በምድር ሁሉ ላይ ጨለማ ሆነ። ፵፮ በዘጠኝ ሰዓትም ኢየሱስ። ኤሎሄ ኤሎሄ ላማ ሰበቅታኒ? ብሎ በታላቅ ድምፅ ጮኸ። ይህም። አምላኬ አምላኬ፥ ስለ ምን ተውኸኝ? ማለት ነው። ፵፯ በዚያም ከቆሙት ሰዎች ሰምተው። ይህስ ኤልያስን ይጠራል አሉ። ፵፰ ወዲያውም ከእነርሱ አንዱ ሮጠ፤ ሰፍነግም ይዞ ሆምጣጤ ሞላበት፥ በመቃም አድርጎ አጠጣው።( ማርቆስ 15:16-20 )16 ወታደሮችም ፕራይቶሪዮን ወደሚባል ግቢ ውስጥ ወሰዱት፥ ጭፍራውንም ሁሉ በአንድነት ጠሩ። 17 ቀይ ልብስም አለበሱት፥ የእሾህ አክሊልም ጎንጉነው ደፉበት፤ 18 የአይሁድ ንጉሥ ሆይ፥ ሰላም ለአንተ ይሁን እያሉ እጅ ይነሱት ጀመር፤ 19 ራሱንም በመቃ መቱት ተፉበትም፥ ተንበርክከውም ሰገዱለት። 20 ከተዘባበቱበትም በኋላ ቀዩን ልብስ ገፈፉት፥ ልብሱንም አለበሱት፥ ሊሰቅሉትም ወሰዱት።(ዮሐንስ 19:34) 34 ነገር ግን ከጭፍሮች አንዱ ጎኑን በጦር ወጋው፤ ወዲያውም ደምና ውኃ ወጣ። (ዮሐ20፡25) [ቶማስ] በእጆቹ ላይ የምስማር ምልክቶችን ካላየሁ…”…(ዮሐ20፡23-24) ወታደሮቹ ኢየሱስን ሰቀለው ልብሱንም ወሰዱ፥ ለእያንዳንዱም አንዱን ለአራት ከፋፈሉት። የውስጥ ልብሱ የቀረው… አንቀደድ” ብለው “ማን እንደሚያገኘው በዕጣ እንወስን” አሉ።… | ፩ አምላኬ አምላኬ ለምን ተውኸኝ? ለምንድነው እኔን ከማዳን የራቀህ? ከጭንቀቴ ጩኸት በጣም ይርቃል? ፪ አምላኬ በቀን እጮኻለሁ አንተ ግን አትመልስም። በሌሊት ግን ዕረፍት አላገኘሁም…7 የሚያዩኝ ሁሉ አፌዙብኝ; እነሱ ስድቦችን መወርወር, ጭንቅላታቸውን በመነቅነቅ. ፰ “በእግዚአብሔር ታምኗል” ይላሉ። “እግዚአብሔር ያድነው። ያዳነው። እርሱ ስለወደደው” በማለት ተናግሯል።9 አንተ ግን ከማኅፀን አወጣኸኝ; በእናቴ ጡት እንኳ ሳይቀር በአንተ እንድታመን አደረገኝ። ፲ ከተወለድኩበት ጊዜ ጀምሮ በአንተ ላይ ተጣልሁ; ከእናቴ ማኅፀን ጀምሮ አንተ አምላኬ ነህ።11 ከእኔ አትራቅ፣ ችግር ቅርብ ነውና። የሚረዳውም የለም።12 ብዙ በሬዎች ከበቡኝ; የባሳን በሬዎች ከበቡኝ። ፲፫ አዳናቸውን የሚቀደዱ የሚያገሣ አንበሶች አፋቸውን በእኔ ላይ በሰፊው ከፈቱ። ፲፬ እንደ ውሃ ፈሰስኩ አጥንቶቼም ሁሉ ከጅማት ውጭ ናቸው።. ልቤ ወደ ሰም ተቀይሯል; ውስጤ ቀለጠ። ፲፭ አፌ እንደ ድስት ደርቋል። ምላሴም ከአፌ ጣራ ጋር ተጣበቀ; በሞት አፈር ውስጥ ተኛኸኝ።16 ውሾች ከበቡኝ ፣ የክፉዎች ስብስብ ከበበኝ; እጆቼንና እግሮቼን ይወጉኛል. ፲፯ ሁሉም አጥንቶቼ በእይታ ላይ ናቸው; ሰዎች አፍጥጠው ያዩኛል። ፲፰ ልብሴን በመካከላቸው ይከፋፈላሉ በልብሴም ዕጣ ተጣጣሉ።. |
J መዝሙረ ዳዊት 22 ስለ መልካም አርብ ስቅለት የዓይን ምስክር ነው የሚለውን አመክንዮአዊ ግን የተሳሳተ ድምዳሜ ማድረጉ አንድ ጥያቄ እንድንጠይቅ ያደርገናል።
በስቅለቱ ዘገባዎች እና በመዝሙር ፳፪ መካከል ያለውን መመሳሰል እንዴት እናብራራለን?
ዝርዝሩ በትክክል የሚዛመደው ልብሱ ተከፋፍሎ (የተሰፋ ልብስ ከስፌቱ ጋር ተከፍሎ ለወታደሮች ተከፋፈለ) እና ዕጣ የተጣለበት (ያለ እንከን የለሽ ልብሱ ከተቀደደ ይበላሻልና ይጫወቱበት ነበር) እስኪጨምር ድረስ በአጋጣሚ ነውን? ). መዝሙር ፳፪ የተጻፈው ስቅለት ከመፈጠሩ በፊት ነው ነገር ግን አሁንም ልዩ ልዩ ዝርዝሮችን (እጆችንና እግሮቹን መበሳት፣ አጥንት አለመገጣጠም – ተጎጂው እንደተሰቀለ በመለጠጥ) ይገልጻል። በተጨማሪም የዮሐንስ ወንጌል ከኢየሱስ ጎን ጦሩ በተወጋበት ጊዜ ደምና ውኃ ፈሰሰ ይህም በልብ አካባቢ ፈሳሽ መከማቸቱን ያሳያል። ኢየሱስ በዚህ መንገድ የሞተው በልብ ሕመም ነበር። ይህ ‘ልቤ ወደ ሰም ተቀየረ’ ከሚለው የመዝሙር ፳፪ መግለጫ ጋር ይዛመዳል።
መዝሙር ፳፪ የተጻፈው የኢየሱስ መሰቀል እየታየ እንደሆነ ነው። ግን ከ ፼ ዓመታት በፊት የተዋቀረ ስለሆነ እንዴት ነው?
ለመዝሙር ፳፪ በእግዚአብሔር መንፈስ መሪነት የተጻፈ ማብራሪያ
ኢየሱስ፣ በወንጌሎች ውስጥ፣ እነዚህ መመሳሰሎች ትንቢታዊ መሆናቸውን ተናግሯል። ይህ ሁሉ በእግዚአብሔር እቅድ ውስጥ እንዳለ እናውቅ ዘንድ ኢየሱስ ከመሞቱ ከመቶ ዓመታት በፊት የብሉይ ኪዳን ነቢያትን ስለ ህይወቱ እና ስለሞቱ ዝርዝሮች እንዲተነብዩ እግዚአብሔር አነሳስቶታል። ማንም ሰው ስለ ወደፊቱ ጊዜ በዝርዝር ሊተነብይ ስለማይችል ትንቢታዊ ፍጻሜ በእነዚህ መልካም አርብ ክስተቶች ላይ መለኮታዊ ፊርማ እንደማኖር ነው። ይህ የእግዚአብሔር ሥራ እና በታሪክ ውስጥ ጣልቃገብነት ማረጋገጫ ነው።
ለመዝሙር ፳፪ የተፈጥሮአዊ ማብራሪያ
ሌሎች ደግሞ መዝሙር ፳፪ ከመልካም አርብ ስቅለት ክንውኖች ጋር መመሳሰሉ የወንጌል ጸሓፊዎች ትንቢቱን ‘የሚመጥኑ’ እንዲሆኑ ስላደረጉት ነው። ነገር ግን ይህ ማብራሪያ በዚያን ጊዜ ከመጽሐፍ ቅዱስ ውጭ የታሪክ ምሁራንን ምስክርነት ፈጽሞ ችላ ይላል። ጆሴፈስ እና ታሲተስ በቅደም ተከተል ይነግሩናል፡-
“በዚህ ጊዜ አንድ ጠቢብ ሰው ነበረ… ኢየሱስ። ጥሩ ፣ እና… ጨዋ። ከአይሁድም ከአሕዛብም ብዙ ሰዎች ደቀ መዛሙርቱ ሆኑ። ጲላጦስም እንዲሰቀልና እንዲሞት ፈረደበት።
ጆሴፈስ. ፺ ዓ.ም. የጥንት ቅርሶች xviii 33 ጆሴፈስ የአይሁድ ታሪክ ጸሐፊ ነበር።
“የስሙ መስራች የሆነው ክርስቶስ በጢባርዮስ የግዛት ዘመን የይሁዳ ገዥ የነበረው በጴንጤናዊው ጲላጦስ ተገደለ”
ታሲተስ በ፻፲፯ ዓ.ም. አሀዞች XV. 44. ታሲተስ ሮማዊ ታሪክ ጸሐፊ ነበር።
የእነርሱ ታሪካዊ ምስክርነት ኢየሱስ እንደተሰቀለ ከወንጌል ጋር ይስማማል። ይህ በጣም አስፈላጊ ነው ምክንያቱም በመዝሙር ፳፪ ውስጥ ያሉት አብዛኛዎቹ ዝርዝሮች የስቅለት ድርጊት ዝርዝሮች ናቸው። መዝሙረ ዳዊት ፳፪ ‘የሚመጥኑ’ እንዲሆኑ የወንጌል ጸሓፊዎች እውነተኛውን ክንውኖች ቢያዘጋጁ ኖሮ በመሠረቱ ስቅለቱን በሙሉ መካተት ነበረባቸው። ሆኖም ከዚያን ጊዜ ጀምሮ ስቅለቱን የሚክድ ማንም አልነበረም፣ እናም አይሁዳዊው የታሪክ ምሁር ጆሴፈስ የተገደለው በዚህ መንገድ እንደሆነ በግልፅ ተናግሯል።
መዝሙር ፳፪ እና የኢየሱስ ውርስ
በተጨማሪም መዝሙር ፳፪ በቁ.፲፰ አያልቅም ከላይ ባለው ሠንጠረዥ። ላይ ይቀጥላል። በመጨረሻው ላይ ያለውን የድል ስሜት አስተውል – ሰውየው ከሞተ በኋላ!
፳፮ ድሆች ይበላሉ ይጠግባሉ;
እግዚአብሔርን የሚሹ ያመሰግኑታል
ልባችሁ ለዘላለም ይኑር!፳፯ የምድር ዳርቻዎች ሁሉ
አስታውስ ወደ ጌታም ይመለሳል
የአሕዛብም ወገኖች ሁሉ
በፊቱ ይሰግዳሉ
፳፰ ሥልጣን የጌታ ነውና።
በአሕዛብም ላይ ይገዛል.፳፱ የምድር ባለ ጠጎች ሁሉ ይበሉና ይሰግዳሉ;
መዝሙር ፳፪: ፳፮-፫፩
ወደ አፈር የሚወርዱ ሁሉ በፊቱ ይንበረከካሉ፤
ራሳቸውን በሕይወት ማቆየት የማይችሉት።
፴ ዘር ያገለግለዋል;
መጪው ትውልድ ስለ ጌታ ይነገራል።
፴፩ ጽድቁን ያውጃሉ፤
ገና ላልተወለደ ሕዝብ ማወጅ፡-
አድርጎታል!
ይህ የሚያወራው ስለ ሰውዬው ሞት ዝርዝር ሁኔታ አይደለም። እነዚህ ዝርዝሮች በመዝሙረ ዳዊት መጀመሪያ ላይ ተብራርተዋል። መዝሙራዊው አሁን የዚያን ሰው ሞት ውርስ ‘በትውልድ’ እና ‘በወደፊት ትውልዶች’ እየተናገረ ነው (ቁ. ፴)።
ያ ማን ይሆን?
ኢየሱስ ከተሰቀለ ፳፻ ዓመታት በኋላ የምንኖረው ያ ነው። መዝሙራዊው ይህን ‘የተወጋውን’ ይህን የመሰለ አሰቃቂ ሞት የሞተ ሰው ተከትሎ የሚመጣው ‘ትውልድ’ ‘ እንደሚያገለግለው እና ‘ስለ እርሱ እንደሚነገራቸው’ ነግሮናል። ቁጥር ፳፯ የተፅዕኖውን ጂኦግራፊያዊ ስፋት ይተነብያል – ወደ ‘የምድር ዳርቻ’ እና ወደ ‘የአሕዛብ ቤተሰቦች’ በመሄድ ‘ወደ እግዚአብሔር እንዲመለሱ’ ያደርጋል። ቁጥር ፳፱ ‘ራሳቸውን በሕይወት ማኖር የማይችሉ’ (እኛ ሟች ስለሆንን ሁላችንም ማለት ነው) አንድ ቀን በፊቱ ይንበረከኩ ይላል። የዚህ ሰው ጽድቅ በሞቱ ጊዜ ገና በሕይወት ላልነበሩ (ገና ላልተወለዱት) ሰዎች ይሰበካል።
መዝሙረ ዳዊት ፳፪ መደምደሚያ የወንጌል ዘገባዎች ከእሱ ተበድረው ወይም የስቅለቱን ክንውኖች ከመፍጠር ጋር ምንም ግንኙነት የለውም ምክንያቱም አሁን በጣም ዘግይቶ ካለው – ከዘመናችን ጋር የተያያዘ ነው. የወንጌል ጸሐፊዎች፣ የሚኖሩት በ1st የኢየሱስ ሞት እስከ ዘመናችን ድረስ ያስከተለውን ተጽእኖ ‘መቶ ዓመት ሊሸፍን’ አልቻለም። ያ ተጽዕኖ ምን እንደሚሆን አላወቁም ነበር።
አንድ ሰው ስለ ኢየሱስ ውርስ ከመዝሙር ፳፪ የተሻለ ትንቢት መናገር አልቻለም። በየአመቱ የሚከበረውን የአለም የመልካም አርብ አከባበር እንኳን በቀላሉ ከሞተ ከሁለት ሺህ አመታት በኋላ ያሳደረውን አለም አቀፍ ተፅእኖ ያስታውሰናል። እነዚህ የመዝሙር ፳፪ መደምደሚያ የቀደሙት ጥቅሶች ስለ ሞቱ ዝርዝር ጉዳዮች እንደተነበዩት በትክክል ይፈጽማሉ።
በዓለም ታሪክ ውስጥ ስለ ሞቱ ዝርዝሮች እንዲሁም ስለ ሕይወቱ ውርስ ታሪክ ፼ ዓመታት ከመሞቱ በፊት ትንቢት ይነገራል ብሎ የሚናገር ሌላ ማን አለ?
ምናልባት፣ ልክ እንደ ጓደኛዬ ጄ፣ ከኢየሱስ ስቅለት አንጻር መዝሙር፳፪ን ለመመልከት እድሉን ተጠቀሙ። የተወሰነ የአእምሮ ጥረት ይጠይቃል። ነገር ግን ይህ ሰው መዝሙረ ዳዊት ፳፪ አስቀድሞ አይቷል፡
እኔ ሕይወት እንዲሆንላቸው እንዲበዛላቸውም መጣሁ
ዮሐንስ ፲:፲
ሙሉውን የወንጌል ዘገባ እነሆ መዝሙር 22 አስቀድሞ ያየው ለበጎ አርብ እና እዚህ ስጦታው ለእርስዎ ተብራርቷል.