አብርሃም፡ እግዚአብሔር እንዴት ያዘጋጃል?

አብርሃም የኖረው ከ ፬ ሺ ዓመታት በፊት ነው። ወደ ዘመናዊቷ እስራኤል መጓዝ. እሱ ነበር ወንድ ልጅ ቃል ገባ ይህ ‘ታላቅ ሕዝብ’ ይሆናል፣ ነገር ግን ልጁ ሲወለድ ለማየት በጣም እርጅና እስኪያገኝ ድረስ መጠበቅ ነበረበት። ዛሬ አይሁዶች እና አረቦች የመጡት ከአብርሃም ነው፣ ስለዚህ የተስፋው ቃል እንደተፈጸመ እና የታላላቅ ህዝቦች አባት በመሆን በታሪክ ውስጥ ትልቅ ቦታ ያለው ሰው እንደሆነ እናውቃለን።

ፈተናው፡ የይስሐቅ ማሰሪያ

አብርሃም ልጁ ይስሐቅ ሰው ሆኖ ሲያድግ ሲመለከት በጣም ተደስቶ ነበር። እግዚአብሔር ግን አብርሃምን በአስቸጋሪ ሥራ ፈተነው። እግዚአብሔር እንዲህ አለ።

^፪  የምትወደውን አንድ ልጅህን ይስሐቅን ይዘህ ወደ ሞሪያም ምድር ሂድ፤ እኔም በምነግርህ በአንድ ተራራ ላይ በዚያ መሥዋዕት አድርገህ ሠዋው አለ።

ኦሪት ዘፍጥረት ፳፪ : ፪

ይህ ለመረዳት አስቸጋሪ ነው! እግዚአብሔር አብርሃምን ይህን እንዲያደርግ ለምን ጠየቀው? አብርሃም ግን በእግዚአብሔር መታመንን የተማረ – እሱ ባይረዳውም

^፫ አብርሃምም በማለዳ ተነሥቶ አህያውን ጫነ፥ ሁለቱንም ሎሌዎቹንና ልጁን ይስሕቅን ከእርሱ ጋር ወሰደ፥ እንጨትንም ለመሥዋዕት ሰነጠቀ፤ ተነሥቶም እግዚአብሔር ወዳለው ቦታ ሄደ።

ኦሪት ዘፍጥረት ፳፪ : ፫

ከሶስት ቀን ጉዞ በኋላ ተራራው ደረሱ። ከዚያም

^፱ እግዚአብሔር ወዳለውም ቦታ ደረሱ፤ አብርሃምም በዚያ መሠዊያውን ሠራ፥ እንጨትንም ረበረበ፤ ልጁን ይስሐቅንም አስሮ በመሠዊያው በእንጨቱ ላይ አጋደመው።

^፲ አብርሃምም እጁን ዘረጋ፥ ልጁንም ያርድ ዘንድ ቢላዋ አነሣ።

ኦሪት ዘፍጥረት ፳፪ : ፱ – ፲

አብርሃም እግዚአብሔርን ለመታዘዝ ዝግጁ ነበር። ወዲያው አንድ አስደናቂ ነገር ተፈጠረ

፲፩ የእግዚአብሔር መልአክም ከሰማይ ጠራና አብርሃም አብርሃም አለው

፲፪ እርሱም እነሆኝ አለ በብላቴናው ላይ እጅህን አትዘርጋ፥ አንዳችም አታድርግበት፤ አንድ ልጅህን ለእኔ አልከለከልህምና እግዚአብሔርን የምትፈራ እንደ ሆንህ አሁን አውቄአለሁ አለ።

፲፫ አብርሃምም ዓይኑን አነሣ፥ በኋላውም እነሆ አንድ በግ በዱር ውስጥ ቀንዶቹ በዕፀ ሳቤቅ ተይዞ አየ፤ አብርሃምም ሄደ በጉንም ወሰደው፥ በልጁም ፋንታ መሥዋዕት አድርጎ ሠዋው።

ኦሪት ዘፍጥረት ፳፪ : ፲፩ – ፲፫ 

በመጨረሻው ሰዓት ይስሐቅ ከሞት ዳነ አብርሃምም አንድ በግ አይቶ በምትኩ ሠዋ። እግዚአብሔር አንድ በግ አዘጋጅቶ ነበርና አውራ በግ በይስሐቅ ፈንታ ተተካ።

እዚህ አንድ ጥያቄ ልጠይቅ።  በዚህ ጊዜ በታሪኩ ውስጥ አውራ በግ ሞቷል ወይስ በሕይወት አለ?

ለምን እጠይቃለሁ? ምክንያቱም አብርሃም አሁን ለቦታው ስም ይሰጣል ነገርግን አብዛኛው ሰው ጠቀሜታውን ይናፍቃል። ታሪኩ ይቀጥላል…

^፲፬  አብርሃምም ያንን ቦታ ያህዌ ይርኤ ብሎ ጠራው፤ እስከ ዛሬም ድረስ በእግዚአብሔር ተራራ ይታያል ይባላል።

ኦሪት ዘፍጥረት ፳፪ : ፲፬

ሌላ ጥያቄ፡- አብርሃም ለዚያ ቦታ የሰጠው ስም (“እግዚአብሔር ያዘጋጃል”) ቀደም ሲል ነው?

ያለፈውን ሳይሆን የወደፊቱን መመልከት

ውስጥ በግልጽ ነው የወደፊቱ ውጥረት. ብዙ ሰዎች አብርሃም ያንን ቦታ ሲሰይም አምላክ በዱር ውስጥ ተይዞ በይስሐቅ ፈንታ ሠውቶ ስላዘጋጀው በግ እያሰበ ነው ብለው ያስባሉ። አብርሃም ግን የዚያን በግ ስም በሰጠው ጊዜ ገና የሞተ እና የተሰዋ። አብርሃም የሞተውንና የተሠዋውን በግ እያሰበ ቢሆን ኖሮ ስሙን በሰጠው ነበር። ጌታ  አቅርቧል – በውስጡ ያለፈ ውጥረት. እና የመዝጊያው አስተያየት ይነበባል ‘እና አሁን እንኳን ሰዎች በእግዚአብሔር ተራራ ላይ ይላሉ ነበር የቀረበ ስሙ ግን ያለፈውን ሳይሆን የወደፊቱን ይመለከታል። አብርሃም ስለሞተው በግ እያሰበ አይደለም። ስሙን ለሌላ ነገር እየሰየመ ነው – ወደፊት። ግን ምን?

ያ ቦታ የት ነው?

በታሪኩ መጀመሪያ ላይ የተነገረው ይህ መስዋዕትነት የት እንደተከሰተ አስታውስ፡-

(“ሂድ ይስሐቅን፣…. ወደ ምድር ሞሪያስ ውሰደው ።”)

ይህ የሆነው ‘ሞሪያ’ ላይ ነው። የት ነው ያለው? በአብርሃም ዘመን (፪ ሺ ዓክልበ. ግድም) ምድረ በዳ ነበር፣ በዚያ ተራራ ላይ የተወሰኑ ቁጥቋጦዎች፣ የዱር በግ፣ እና አብርሃም እና ይስሐቅ ብቻ ነበሩ። ነገር ግን ከአንድ ሺህ ዓመታት በኋላ (፩ ሺ ዓክልበ.) ንጉሥ ዳዊት ከተማዋን ሠራ ኢየሩሳሌም በዚያም ልጁ ሰሎሞን የመጀመሪያውን የአይሁድ ቤተ መቅደስ ሠራ። በኋላ በብሉይ ኪዳን እንዲህ እናነባለን።

ሰሎሞንም እግዚአብሔር ለአባቱ ለዳዊት በተገለጠበት በሞሪያ ተራራ ዳዊት ባዘጋጀው ስፍራ በኢያቡሳዊው በኦርና አውድማ በኢየሩሳሌም የእግዚአብሔርን ቤት መሥራት ጀመረ።

፪ መጽሐፈ ዜና መዋዕል ካልዕ ፫ : ፩

ሞሪያ ተራራ የአይሁድ ቤተ መቅደስ ያለባት የአይሁድ ከተማ ኢየሩሳሌም ሆነች። ዛሬ ለአይሁድ ሕዝብ የተቀደሰ ቦታ ሲሆን ኢየሩሳሌም ደግሞ የእስራኤል ዋና ከተማ ነች።

የአብርሃምና የኢየሱስ መስዋዕትነት

እስቲ ስለ ኢየሱስ የማዕረግ ስሞች ትንሽ እናስብ። የኢየሱስ በጣም የታወቀው የማዕረግ ስም ‘ክርስቶስ’ ነው። እሱ ግን ሌሎች ርዕሶች ነበሩት, እንደ

^፳፱ በነገው ዮሐንስ ኢየሱስን ወደ እርሱ ሲመጣ አይቶ እንዲህ አለ። እነሆ የዓለምን ኃጢአት የሚያስወግድ የእግዚአብሔር በግ።

የዮሐንስ ወንጌል ፩ :፳፱

ኢየሱስም ተጠርቷልየእግዚአብሔር በግ‘ . ስለ ኢየሱስ ሕይወት መጨረሻ አስብ። ተይዞ የተሰቀለው የት ነው? በኢየሩሳሌም ነበር (ይህም የ ተመሳሳይ እንደ ‘ሞሪያ ተራራ’) በግልጽ እንደተገለጸው፡-

^፯ ከሄሮድስም ግዛት እንደ ሆነ ባወቀ ጊዜ ወደ ሄሮድስ ሰደደው፤ እርሱ ደግሞ በዚያ ጊዜ በኢየሩሳሌም ነበረና።

የሉቃስ ወንጌል ፳፫ : ፯

የኢየሱስ መታሰር፣ ክስ እና ሞት በኢየሩሳሌም ነበር (= የሞሪያ ተራራ)። የጊዜ ሰሌዳው በሞሪያ ተራራ ላይ የተፈጸሙትን ክስተቶች ያሳያል።

ወደ አብርሃም ተመለስ። በወደፊቱ ጊዜ ያንን ቦታ ለምን ሰየመው? ‘እግዚአብሔር ያዘጋጃል’? ይስሐቅ የዳነው በመጨረሻው ሰዓት በግ በእርሱ ምትክ በተሠዋበት ወቅት ነበር። ከሁለት ሺህ ዓመታት በኋላ ኢየሱስ ‘የእግዚአብሔር በግ’ ተብሎ ተጠርቷል እናም ተሠዋ በተመሳሳይ ቦታ – ስለዚህ አንተ እና እኔ መኖር እንችላለን።

መለኮታዊ እቅድ

በ ፪ ሺ ዓመታት ታሪክ የተለዩትን እነዚህን ሁለት ክስተቶች አእምሮ እንዳገናኘው ነው። ግንኙነቱን ልዩ የሚያደርገው የመጀመሪያው ክስተት ወደፊት ጊዜ ውስጥ በስም ወደ ኋላ ያለውን ክስተት ያመለክታል. ግን አብርሃም ወደፊት የሚሆነውን እንዴት ሊያውቅ ቻለ? ማንም ሰው ስለወደፊቱ በተለይም ስለ ወደፊቱ ጊዜ አያውቅም. የወደፊቱን ማወቅ የሚችለው እግዚአብሔር ብቻ ነው። የወደፊቱን አስቀድሞ ማየት እና እነዚህ ክስተቶች በአንድ ቦታ መከሰታቸው ይህ የሰው እቅድ ሳይሆን የእግዚአብሔር እቅድ ለመሆኑ ማስረጃ ነው። ከዚህ በታች እንደዚህ እንድናስብ ይፈልጋል

መልካም ዜና ለአሕዛብ ሁሉ

ይህ ታሪክ ለእናንተም ቃል ኪዳን አለው። በዚህ ታሪክ መጨረሻ ላይ እግዚአብሔር ለአብርሃም እንዲህ ሲል ቃል ገባለት።

^፲፹ የምድር አሕዛብ ሁሉም በዘርህ ይባረካሉ፥ ቃሌን ሰምተሃልና።

ኦሪት ዘፍጥረት ፲፪ : ፲፰

‘በምድር ላይ ካሉት አሕዛብ’ የአንዱ ከሆንክ ይህ የእግዚአብሔር ‘በረከት’ ለአንተ የተሰጠ ቃል ኪዳን ነው።

ታዲያ ይህ ‘በረከት’ ምንድን ነው? እንዴት ነው የሚያገኙት? ታሪኩን አስቡበት። በግ ይስሐቅን ከሞት እንዳዳነው የእግዚአብሔር በግ ኢየሱስም በዚያው መስዋዕት ነው። ከሞት ኃይል ያድነናል።. ያ እውነት ከሆነ በእርግጥ መልካም ዜና ይሆናል።

በሞሪያ ተራራ ላይ የአብርሃም መስዋዕትነት በጥንታዊ ታሪክ ውስጥ ትልቅ ቦታ የሚሰጠው ክስተት ነው። ዛሬ በዓለም ዙሪያ በሚሊዮኖች የሚቆጠሩ ሰዎች ይታወሳሉ እና ይከበራሉ ግን ከ ፬ ሺ ዓመታት በኋላ የምትኖሩበት ታሪክም ነው። መሪ ቃሉ ቀጥሏል። ከሙሴ ጋር.