መጽሐፍ ቅዱስ ስለ አካባቢው እና ለዚያ ያለን ኃላፊነት ምን ይላል? ብዙዎች መጽሐፍ ቅዱስ የሚናገረው ብቻ ነው ብለው ያስባሉ ሥነ ምግባር (i.e., do not lie, cheat or steal). ወይም ምናልባት የሚመለከተው አንድን ብቻ ነው ከሕይወት በኋላ በሰማይ. ነገር ግን በሰው ልጆች፣ በምድርና በላዩ ላይ ባለው ሕይወት መካከል ያለው ዝምድና እንዲሁም ኃላፊነቶቻችን በመጽሐፍ ቅዱስ የመጀመሪያ ገጽ ላይ ተገልጸዋል።
መጽሐፍ ቅዱስ እግዚአብሔር እንደፈጠረ ይናገራል የሰው ልጅ በአምሳሉ. At that same time He also gave mankind his first charge. As the Bible records it:
፳፮ ፤ እግዚአብሔርም አለ። ሰውን በመልካችን እንደ ምሳሌአችን እንፍጠር፤ የባሕር ዓሦችንና የሰማይ ወፎችን፥ እንስሳትንና ምድርን ሁሉ፥ በምድር ላይ የሚንቀሳቀሱትንም ሁሉ ይግዙ።
፳፯ ፤ እግዚአብሔርም ሰውን በመልኩ ፈጠረ፤ በእግዚአብሔር መልክ ፈጠረው፤ ወንድና ሴት አድርጎ ፈጠራቸው።
፳፰ ፤ እግዚአብሔርም ባረካቸው፥ እንዲህም አላቸው። ብዙ፥ ተባዙ፥ ምድርንም ሙሉአት፥ ግዙአትም፤ የባሕርን ዓሦችና የሰማይን ወፎች በምድር ላይ የሚንቀሳቀሱትንም ሁሉ ግዙአቸው።
ምዕራፍ ፩: ፳፮-፳፰
እግዚአብሔር ባለቤትነትን ይጠብቃል
አንዳንዶች ‘ተገዙ’ እና ‘ይግዙ’ የሚሉትን ትእዛዛት በተሳሳተ መንገድ ተረድተው እግዚአብሔር ዓለምን ለሰው ልጆች የሰጠው እኛ በእርሱ የምንፈልገውን እንዲያደርጉት ነው። በመሆኑም ምድርንና ሥርዓተ-ምህዳሯን እንደፍላጎታችንና ፍላጎታችን ‘ለመግዛት’ ነፃ ሆነናል። በዚህ አስተሳሰብ እግዚአብሔር ገና ከመጀመሪያው ጀምሮ እጆቹን የፍጥረቱን ታጥቧል። ከዚያም እንደፈለግን እንድንሠራ ሰጠን።
ነገር ግን መጽሐፍ ቅዱስ የሰው ልጅ አሁን ዓለምን እንደፈለጉ ሊያደርጉበት ‘የእራሳቸው’ ባለቤት እንደሆኑ ፈጽሞ አይናገርም። በመጽሐፍ ቅዱስ ውስጥ ብዙ ጊዜ እግዚአብሔር የዓለምን ቀጣይነት ያለው ባለቤትነት አስረግጦ ተናግሯል። አምላክ በ፲፭፻ ከዘአበ በሙሴ በኩል የተናገረውን ተመልከት
፭ ፤ አሁንም ቃሌን በእውነት ብትሰሙ ኪዳኔንም ብትጠብቁ፥ ምድር ሁሉ የእኔ ናትና ከአሕዛብ ሁሉ የተመረጠ ርስት ትሆኑልኛላችሁ፤
ምዕራፍ ፲፱: ፭
እና በዳዊት ca ፲፻ ዓክልበ
፲ የምድረ በዳ አራዊት ሁሉ በሺህ ተራራዎች ያሉ እንስሶችም የእኔ ናቸውና። 11 የሰማይን አዕዋፍ ሁሉ አውቃለሁ፥ የምድረ በዳ አራዊትም በእኔ ዘንድ ናቸው።
ምዕራፍ ፶: ፲-፲፩
ኢየሱስ ራሱ አምላክ በዚህ ዓለም ላይ ስላለው የእንስሳት ሁኔታ ከፍተኛ ፍላጎትና ዝርዝር እውቀት እንዳለው አስተምሯል። እንዳስተማረው፡-
፳፱ ሁለት ድንቢጦች በአምስት ሳንቲም ይሸጡ የለምን? ከእነርሱም አንዲቱ ያለ አባታችሁ ፈቃድ በምድር ላይ አትወድቅም።
ምዕራፍ ፲: ፳፱
እኛ አስተዳዳሪዎች ነን
ለሰው ልጆች የተሰጡትን ሚናዎች የበለጠ ትክክለኛ የመረዳት መንገድ እኛን እንደ ‘አስተዳዳሪዎች’ አድርጎ መቁጠር ነው። ኢየሱስ በአምላክና በሰዎች መካከል ያለውን ዝምድና ለመግለጽ በትምህርቱ ውስጥ ይህን ሥዕል ብዙ ጊዜ ተጠቅሞበታል። አንድ ምሳሌ እዚህ አለ፣
ደግሞም ለደቀ መዛሙርቱ እንዲህ አለ። መጋቢ የነበረው አንድ ባለ ጠጋ ሰው ነበረ፥ በእርሱ ዘንድ። ይህ ሰው ያለህን ይበትናል ብለው ከሰሱት። ፪ ጠርቶም። ይህ የምሰማብህ ምንድር ነው? ወደ ፊት ለእኔ መጋቢ ልትሆን አትችልምና የመጋቢነትህን ሂሳብ አስረክበኝ አለው።
ምዕራፍ ፲፮: ፩-፪
በዚህ ምሳሌ እግዚአብሔር ‘ሀብታም’ ነው – የሁሉም ነገር ባለቤት – እኛ ደግሞ አስተዳዳሪዎች ነን። አንዳንድ ጊዜ የእሱን ንብረት እንዴት እንደያዝን እንገመገማለን። ኢየሱስ ይህንን ግንኙነት በብዙ ትምህርቶቹ ውስጥ በቋሚነት ይጠቀምበታል።
በዚህ አስተሳሰብ እኛ እንደ የጡረታ ፈንድ አስተዳዳሪዎች ነን። የጡረታ ፈንድ ባለቤት አይደሉም – ወደ ጡረታ የሚከፍሉት ሰዎች ባለቤቶች ናቸው. የፈንዱ አስተዳዳሪዎች የጡረታ ፈንድ ለጡረተኞች ጥቅም ለማዋል እና ለማስተዳደር ስልጣን ተሰጥቷቸዋል. ብቃት የሌላቸው፣ ሰነፍ ወይም መጥፎ ስራ የሚሰሩ ከሆነ ባለቤቶቹ በሌሎች ይተካሉ።
ስለዚህ እግዚአብሔር የፍጥረት ‘ባለቤት’ ሆኖ ይቆያል እና ሥልጣንን እና በአግባቡ የመምራት ኃላፊነት ለኛ ሰጥቶናል። ስለዚህ ፍጥረትን በተመለከተ የእሱ ዓላማ እና ፍላጎቶች ምን እንደሆኑ ማወቅ ብልህነት ነው። አንዳንድ ትእዛዛቱን በመቃኘት ይህንን መማር እንችላለን።
የእግዚአብሔር ልብ ለፍጥረቱ የተገለጠው በትእዛዙ ነው።
በኋላ ፋሲካ, እና መስጠት አስር ትእዛዛቶች, ሙሴ ታዳጊው የእስራኤል ብሔር በተስፋይቱ ምድር እንዴት መመሥረት እንዳለበት የሚገልጽ ተጨማሪ ዝርዝር መመሪያ አግኝቷል። አካባቢን በሚመለከት በእግዚአብሔር ልብ ውስጥ ላሉ እሴቶች ታይነትን የሚሰጡ መመሪያዎችን ተመልከት።
እግዚአብሔርም ሙሴን በሲና ተራራ ላይ እንዲህ ብሎ ተናገረው። ፪ ፤ ለእስራኤል ልጆች እንዲህ ብለህ ንገራቸው። እኔ ወደምሰጣችሁ ምድር በገባችሁ ጊዜ ምድሪቱ ለእግዚአብሔር ሰንበት ታድርግ። ፫ ፤ ስድስት ዓመት እርሻህን ዝራ፥ ስድስት ዓመትም ወይንህን ቍረጥ ፍሬዋንም አግባ። ፬ ፤ በሰባተኛው ዓመት ግን ለምድሪቱ የዕረፍት ሰንበት፥ ለእግዚአብሔር ሰንበት፥ ትሁን፤ እርሻህን አትዝራ፥ ወይንህንም አትቍረጥ።
ምዕራፍ ፳፭: ፩-፬
ከሌሎቹ ብሔሮች ሁሉ ልዩ የሆነ እና በዚያን ጊዜ (ከ፴፭፻ ዓመታት በፊት) ልምምዳቸው እና ከዛሬው የተለየ ቢሆንም፣ ይህ ትእዛዝ ምድሪቱ በየሰባተኛው ዓመት ሳይታረስ እንደምትቆይ ያረጋግጣል። ስለዚህ መሬቱ መደበኛ፣ ወቅታዊ ‘እረፍት’ ሊኖራት ይችላል። በዚህ ዕረፍት ወቅት በከባድ እርሻ ምክንያት የተሟጠጡ ንጥረ ነገሮች ሊሞሉ ይችላሉ. ይህ ትእዛዝ እግዚአብሔር የረጅም ጊዜ የአካባቢ ጥበቃን ከአጭር ጊዜ ማውጣት ይልቅ ዋጋ እንደሚሰጠው ያሳያል። ይህንን መርህ እንደ የዓሣ ክምችት ለመሳሰሉት የአካባቢ ሀብቶች ማራዘም እንችላለን. የዓሣ ማጥመዱን በየወቅቱ ይገድቡ ወይም ከመጠን በላይ የተጠመዱ አክሲዮኖች እስኪያገግሙ ድረስ ማጥመድን ለአፍታ ያቁሙ። ይህ ትእዛዝ የተፈጥሮ ሀብታችንን በሚያሟጥጡ እንቅስቃሴዎች ማለትም በውሃ፣ በዱር አራዊት፣ የዓሣ ክምችቶች ወይም ደኖች ላይ እንደ የተራዘመ መርህ ተፈጻሚ ይሆናል።
ይህ መመሪያ በአካባቢው ጠቃሚ ይመስላል. ነገር ግን እስራኤላውያን ባልተዘሩበት ዓመት እንዴት መብላት እንዳለባቸው እያሰቡ ይሆናል። እነዚህ እንደኛ ሰዎች ነበሩ እና እነሱም ይህን ጥያቄ ጠየቁ። መጽሃፍ ቅዱስ የልውውጡን ዘገባ ይመዘግባል፡-
ምዕራፍ ፳፭: ፲፰-፳፪፲፰ ፤ ሥርዓቴንም አድርጉ፥ ፍርዶቼንም ጠብቁ አድርጉትም፤ በምድሪቱም ውስጥ በጸጥታ ትኖራላችሁ። ፲፱ ፤ ምድሪቱም ፍሬዋን ትሰጣለች፥ እስክትጠግቡም ድረስ ትበላላችሁ፤ በእርስዋም ውስጥ በጸጥታ ትኖራላችሁ። ፳፤ እናንተም። ካልዘራን፥ እህላችንንም ካላከማቸን በሰባተኛው ዓመት ምን እንበላለን? ብትሉ፥ ፳፩፤ እኔ በስድስተኛው ዓመት በረከቴን በላያችሁ አዝዛለሁ፤ ምድሪቱም የሦስት ዓመት ፍሬ ታፈራለች። ፳፪ ፤ በስምንተኛውም ዓመት ትዘራላችሁ፥ ከአሮጌውም እህል ትበላላችሁ፤ ፍሬዋ እስኪገባ፥ እስከ ዘጠነኛው ዓመት ድረስ፥ ከአሮጌው እህል ትበላላችሁ።
ለእንስሳት ደህንነት መጨነቅ
፬ ፤ እህል የሚያበራየውን በሬ አፉን አትሰር።
ምዕራፍ ፳፭: ፬
እስራኤላውያን የተሸከሙትን አራዊት በጥሩ ሁኔታ መያዝ ነበረባቸው። ከብቶቻቸው በእህሉ ላይ የሚረግጡትን (እንዲወቃ) ከጥረታቸውና ከሥራቸው ፍሬ ከማግኘት መከልከል የለባቸውም።
፲፩ ፤ እኔስ ቀኛቸውንና ግራቸውን የማይለዩ ከመቶ ሀያ ሺህ የሚበልጡ ሰዎችና ብዙ እንስሶች ላሉባት ለታላቂቱ ከተማ ለነነዌ አላዝንምን? አለው።
ምዕራፍ ፬: ፲፩
ይህ ከታዋቂው የዮናስ መጽሐፍ የመጣ ነው። በዚህ መጽሐፍ ውስጥ ዮናስ ለክፉ የነነዌ ዜጎች ንስሐ እንዲገባ ያቀረበውን ጥሪ ከመታዘዙ በፊት አንድ ግዙፍ የባሕር ፍጡር ዋጠው ነበር። ዮናስ ከስብከቱ ንስሐ በመግባታቸውና ፍርዱን በመሻራቸው በእግዚአብሔር ተቆጥቶ፣ ዮናስ ለእግዚአብሔር በምሬት አጉረመረመ። ከላይ ያለው ጥቅስ እግዚአብሔር ለቅሬታው የሰጠው ምላሽ ነው። እግዚአብሔር ለነነዌ ሰዎች ያለውን አሳቢነት ከመግለጥ በተጨማሪ ለእንስሶች ያለውን አሳቢነት ገልጿል። የነነዌ ሰዎች ንስሐ ስለገቡ እንስሳቱ በመዳናቸው አምላክ ተደስቷል።
ምድርን ለሚጎዱ ሰዎች ፍርድ
የራዕይ መጽሐፍ፣ የመጨረሻው የመጽሐፍ ቅዱስ መጽሐፍ ስለ ዓለማችን የወደፊት ዕጣ ፈንታ ራዕይ ይሰጣል። ስለ ወደፊቱ ጊዜ የሚያስበው ሰፊው ጭብጥ የሚመጣው ፍርድ ላይ ያተኮረ ነው። መጪው ፍርድ የተቀሰቀሰው በብዙ ምክንያቶች ነው፡ ከነዚህም ውስጥ፡-
፲፰ አሕዛብም ተቈጡ፥ ቍጣህም መጣ፥ በሙታንም ትፈርድ ዘንድ ዘመን መጣ፥ ለባሪያዎችህም ለነቢያትና ለቅዱሳን ስምህንም ለሚፈሩት ለታናናሾችና ለታላላቆችም ዋጋቸውን ትሰጥ ዘንድ፥ ምድርንም የሚያጠፉትን ታጠፋ ዘንድ ዘመን መጣ።
ምዕራፍ ፲፩: ፲፰
በሌላ አነጋገር፣ መጽሐፍ ቅዱስ የሰው ልጅ ምድርንና ሥርዓተ ምኅዳሯን ከባለቤቱ ፈቃድ ጋር በሚስማማ መንገድ ከመምራት ይልቅ ‘ምድርን እንደሚያጠፋ’ ይተነብያል። ይህ ጥፋተኞችን ለማጥፋት ፍርድ ያስነሳል።
Mouenthias, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
ምድርን እያጠፋን ለመሆኑ የ’ፍጻሜው’ ምልክቶች ምንድን ናቸው?
፳፭ በፀሐይና በጨረቃም በከዋክብትም ምልክት ይሆናል፤ በምድር ላይም አሕዛብ ከባሕሩና ከሞገዱም ድምፅ የተነሣ እያመነቱ ይጨነቃሉ፤
ምዕራፍ ፳፩: ፳፭
፰ አራተኛውም ጽዋውን በፀሐይ ላይ አፈሰሰ፤ ሰዎችንም በእሳት ልታቃጥል ተሰጣት። ፱ ሰዎችም በታላቅ ትኵሳት ተቃጠሉ፥ በነዚህም መቅሠፍቶች ላይ ሥልጣን ያለውን የእግዚአብሔርን ስም ተሳደቡ፥ ክብርንም እንዲሰጡት ንስሐ አልገቡም።
ምዕራፍ ፲፮: ፰-፱
ከ ፳፻ ዓመታት በፊት የተጻፉት እነዚህ ምልክቶች ዛሬ እንደ የአለም ሙቀት መጨመር አካል የምንመለከታቸው የባህር ከፍታዎች እና የውቅያኖስ አውሎ ነፋሶች ኃይለኛነት ይመስላል። ምናልባት ጥንታዊውን ማስጠንቀቂያ ልንከተል ይገባል።
አካባቢያችንን ለመርዳት ምን እናድርግ?
ለተሻለ አካባቢ ለመስራት ልንወስዳቸው የምንችላቸው አንዳንድ እርምጃዎች እዚህ አሉ።
- ምርቶችን እንደገና ጥቅም ላይ ከማዋልዎ በፊት በተቻለዎት መጠን እንደገና በመጠቀም የቆሻሻ ውፅዓትዎን ይቀንሱ። እንደ ወረቀት፣ ፕላስቲክ እና ብረት ያሉ ተዘጋጅተው እንደገና ጥቅም ላይ ሊውሉ የሚችሉ ነገሮችን እንደገና ጥቅም ላይ ማዋል።
- ፕላስቲኮች አካባቢን ይጎዳሉ, ስለዚህ የፕላስቲክ አጠቃቀምን መቀነስ ቀላል የመጀመሪያ ደረጃ ነው. በፕላስቲክ ጠርሙሶች ውስጥ ውሃ ከመግዛት ይልቅ የውሃ ጠርሙስን ከእርስዎ ጋር ይዘው እንደ ቀላል እርምጃዎችን መውሰድ ይችላሉ. የፕላስቲክ መግዣ ቦርሳዎችዎን እንደገና ይጠቀሙ። ምግብ ለማከማቸት የብረት ወይም የመስታወት መያዣዎችን ይጠቀሙ. አንዳንድ መክሰስ እና ምግቦች አሁንም በፕላስቲክ የታሸጉ ናቸው። እነዚህን በጅምላ ለመግዛት መሞከር እና እንደገና ጥቅም ላይ በሚውሉ መያዣዎች ውስጥ ማስቀመጥ ይችላሉ.
- ውሃ የአካባቢ አስፈላጊ ገጽታ ነው. እንደ ቧንቧዎች በማይጠቀሙበት ጊዜ እንደ ማጥፋት ያሉ ጥንቃቄዎችን በማድረግ ውሃ ይቆጥቡ። የሚንጠባጠቡ ቧንቧዎችን እና ቧንቧዎችን ይጠግኑ.
- ኃይል ቆጣቢ ምርቶችን ይጠቀሙ. ለምሳሌ ኃይል ቆጣቢ ብርሃን-አምፖሎችን መጠቀም ለአካባቢው የተሻለ ብቻ ሳይሆን (በዝቅተኛ የካርበን አሻራ) ብቻ ሳይሆን የኃይል ወጪዎችዎንም ይቆጥባል።
- ከራስዎ መኪና ይልቅ የህዝብ ማመላለሻ ይጠቀሙ። ይህ ሁልጊዜ ለመውሰድ ቀላሉ እርምጃ አይደለም ምክንያቱም በእግር ወይም በአውቶቡስ ከመሄድ የበለጠ አመቺ ናቸው. ነገር ግን ትንሽ ርቀቶችን ለመራመድ ይሞክሩ እና ትንሽ የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ያድርጉ እና አካባቢን ለመጠበቅ አንድ እርምጃ ይውሰዱ። አየሩ ጥሩ ከሆነ ብስክሌት መንዳት ይሞክሩ። ከቅሪተ-ነዳጅ ከሚቃጠሉ መኪናዎች ይልቅ የኤሌክትሪክ መኪኖችን መግዛት ሌላው በመኪኖች የሚፈጠረውን የካርቦን ልቀትን የምንቀንስበት መንገድ ነው።
- አካባቢን የማይጎዱ ለአካባቢ ተስማሚ የሆኑ ምርቶችን ይጠቀሙ። እነዚህም ኦርጋኒክ ምግቦችን ወይም ባዮዲዳዳድ የጽዳት ምርቶችን ያካትታሉ.
- ቆሻሻ አያድርጉ. በቆሻሻ መጣያ ምክንያት ብዙ ፕላስቲኮች ወደ ውቅያኖሶች እና የውሃ አካላት ይታጠባሉ።
- ትናንሽ ለውጦች ትልቅ ለውጥ ሊያመጡ እንደሚችሉ ያስታውሱ. በህይወታችሁ በሙሉ አካባቢን ለመጠበቅ የምትወስዱት ማንኛውም እርምጃ ለውጥ ያመጣል።
- እነዚህን ምክሮች እና ስልቶች ለሌሎች ያስተላልፉ።
- ሰዎችን በተለይም ታናናሾቹን ስለ አካባቢው እና እሱን የመጠበቅን አስፈላጊነት ያስተምሩ። ማህበራዊ ሚዲያ የህይወታችን ትልቅ አካል ነው። ስለ አካባቢ ጉዳዮች እና እንዴት ልንጠብቀው እንደምንችል መረጃ ለማካፈል ማህበራዊ ሚዲያን ተጠቀም።
- ለሌሎች አርአያ መሆን እንድትችሉ እነዚህን የመከላከያ እርምጃዎች ተለማመዱ። ሰዎች ሌሎች ሰዎች ሲተገብሩት ሲመለከቱ አዲስ ልማድ የመከተል እድላቸው ሰፊ ነው።