መጽሐፍ ቅዱስ በጽሑፋዊ ይዘቱ አስተማማኝ ወይስ ተበላሽቷል

ጽሑፋዊ ትችት እና መጽሐፍ ቅዱስ

በሳይንስ እና በተማረው ዘመናችን የቀደሙት ትውልዶች የነበራቸውን ብዙዎቹን ሳይንሳዊ ያልሆኑ እምነቶችን እንጠራጠራለን። ይህ ጥርጣሬ በተለይ በመጽሐፍ ቅዱስ ላይ እውነት ነው። ብዙዎቻችን የመጽሐፍ ቅዱስን አስተማማኝነት እንጠራጠራለን። ስለ መጽሐፍ ቅዱስ ከምናውቀው የመነጨ ነው። ደግሞም መጽሐፍ ቅዱስ የተጻፈው ከሁለት ሺህ ዓመታት በፊት ነው። ለብዙ ሺህ ዓመታት ምንም የማተሚያ ማሽን፣ የፎቶ ኮፒ ማሽኖች ወይም የሕትመት ኩባንያዎች የሉም። ስለዚህ ቋንቋዎች ሲጠፉና አዳዲስ ጽሑፎች ሲነሱ፣ ግዛቶች ሲቀየሩና አዳዲስ ኃይሎች ሲወጡ የመጀመሪያዎቹ ቅጂዎች በእጅ፣ ከትውልድ እስከ ትውልድ ተገለበጡ። የመጀመሪያዎቹ የብራና ጽሑፎች ለረጅም ጊዜ የጠፉ ስለሆኑ ዛሬ በመጽሐፍ ቅዱስ ውስጥ የምናነበው የመጀመሪያዎቹ ጸሐፊዎች የጻፉት መሆኑን እንዴት እናውቃለን? ወይስ መጽሐፍ ቅዱስ ተለውጧል ወይስ ተበላሽቷል፣ ምናልባት በቤተ ክርስቲያን ውስጥ ባሉ መሪዎች፣ ወይም መልእክቱን ከዓላማቸው ጋር በሚስማማ መልኩ ለመለወጥ በሚፈልጉ ካህናትና መነኮሳት?

የጽሑፍ ትችት መርሆዎች

በተፈጥሮ ይህ ጥያቄ ለማንኛውም ጥንታዊ ጽሑፍ እውነት ነው. ከዚህ በታች ያለው የጊዜ መስመር ማንኛውም ጥንታዊ ጽሑፍ በጊዜ ሂደት ተጠብቆ የቆየበትን ሂደት ያሳያል። በ፭፻ ዓክልበ. የተጻፈ ጥንታዊ ሰነድ (ይህ ቀን በዘፈቀደ የተመረጠ) ምሳሌ ያሳያል። ነገር ግን ይህ ኦሪጅናል ላልተወሰነ ጊዜ አይቆይም፤ ስለዚህ ከመበላሸቱ፣ ከመጥፋቱ ወይም ከመጥፋቱ በፊት የእጅ ጽሁፍ ቅጂ ተዘጋጅቷል (፩^ኛ ግልባጭ). የተጠሩ ሰዎች ሙያዊ ክፍል ጸሐፍት የመቅዳት ሥራውን አከናውኗል. ዓመታት እያለፉ ሲሄዱ ቅጂዎች ከቅጂው የተሠሩ ናቸው (፪^ኛ ግልባጭ እና ፫^ኛ ግልባጭ). በአንድ ወቅት ቅጂው ተጠብቆ ዛሬ እንዲኖር በእኛ ምሳሌ ይህ ነባር ቅጂ የተፃፈው በ፭፻ ዓ.ም. ይህ ማለት ስለ ሰነዱ ሁኔታ መጀመሪያ የምናውቀው ከ ፭፻ ዓ.ም ጀምሮ ብቻ ነው. ስለዚህም ከክርስቶስ ልደት በፊት ከ፭፻ እስከ ፭፻ ዓ.ም ያለው ጊዜ (የተሰየመ ህ በሥዕላዊ መግለጫው ውስጥ) ሁሉም የዚህ ጊዜ የእጅ ጽሑፎች ስለጠፉ ምንም ዓይነት ቅጂዎችን ማድረግ የማንችልበት ጊዜ ነው። ለምሳሌ፣ ስህተቶችን የመቅዳት (ሆን ተብሎ ወይም በሌላ መንገድ) ከተደረጉ

መርህ ፩፡ የእጅ ጽሑፍ የጊዜ ክፍተቶች

በእኛ ምሳሌ ሥዕላዊ መግለጫ፣ ጸሐፍት በ፭፻ ዓ.ም. ስለዚህ ይህ ማለት የጽሑፉን ሁኔታ በመጀመሪያ ማወቅ የምንችለው ከ፭፻ ዓ.ም. በኋላ ነው። ስለዚህ ከ፭፻ ዓክልበ እስከ ፭፻ ዓ.ም ያለው ጊዜ (በሥዕላዊ መግለጫው ላይ x የተሰየመ) የጽሑፍ እርግጠኛ አለመሆንን ጊዜ ይመሰርታል። ዋናው የተጻፈው ከረጅም ጊዜ በፊት ቢሆንም ከ፭፻ ዓ.ም. በፊት የተጻፉት ሁሉም ቅጂዎች ጠፍተዋል። ስለዚህ ከዚህ ጊዜ ጀምሮ ቅጂዎችን መገምገም አንችልም

ስለዚህ, በጽሑፋዊ ትችት ውስጥ ጥቅም ላይ የዋለው የመጀመሪያው መርህ ይህንን የጊዜ ክፍተት ለመለካት ነው. ይህ የጊዜ ክፍተት x ባነሰ መጠን ፣የእርግጠኝነት ጊዜ እየቀነሰ በመምጣቱ ለሰነዱ ትክክለኛ ጥበቃ እስከ ዘመናችን የበለጠ መተማመን እንችላለን።

መርህ ፪፡ የነባር የእጅ ጽሑፎች ብዛት

በጽሑፋዊ ትችት ውስጥ ጥቅም ላይ የዋለው ሁለተኛው መርህ ዛሬ ያሉትን የእጅ ጽሑፎች ብዛት መቁጠር ነው። ከላይ የገለጽነው ምሳሌ የሚያሳየው አንድ የእጅ ጽሑፍ ብቻ ነው (፫ኛው ቅጂ)። ግን በተለምዶ፣ ዛሬ ከአንድ በላይ የእጅ ጽሑፍ ቅጂ አለ። በአሁኑ ጊዜ ብዙ የእጅ ጽሑፎች ሲኖሩ፣ የእጅ ጽሑፍ መረጃው የተሻለ ይሆናል። ከዚያም የታሪክ ተመራማሪዎች እነዚህ ቅጂዎች እርስበርሳቸው ምን ያህል እንደተለያዩ እና ምን ያህል እንደሚለያዩ ለማወቅ ቅጂዎችን ከሌሎች ቅጂዎች ጋር ማወዳደር ይችላሉ። ስለዚህ በእጅ የተገለበጡ ቅጂዎች ቁጥር የጥንታዊ ጽሑፎችን ጽሑፋዊ አስተማማኝነት የሚወስነው ሁለተኛው አመልካች ይሆናል።

የጥንታዊ የግሪክ-ሮማን ጽሑፎች ጽሑፋዊ ትችት ከአዲስ ኪዳን ጋር ሲወዳደር

እነዚህ መርሆዎች ለማንኛውም ጥንታዊ ጽሑፎች ይሠራሉ. እንግዲያው የአዲስ ኪዳን ቅጂዎችን ምሑራን አስተማማኝ ናቸው ብለው ከሚያምኑት ሌሎች ጥንታዊ የእጅ ጽሑፎች ጋር እናወዳድር። ይህ ሰንጠረዥ አንዳንድ ታዋቂ የሆኑትን ይዘረዝራል …

ደራሲ	ሲጻፍ	የመጀመሪያ ቅጂ	የጊዜ ወሰን	#
ቄሳር	፶ BC	፱፻ ዓ.ም.	፱፻፶	፲
ፕላቶ	፫፻፶ BC	፱፻ ዓ.ም.	፩ሺ፪፻፶	፯
አርስቶትል*	፫፻፶ BC	፩ሺ፩፻ ዓ.ም.	፩ሺ፬፻	፭
ታሲኮዲድስ	፬፻ BC	፱፻ ዓ.ም.	፩ሺ፫፻	፰
ሄሮዶቱስ።	፬፻ BC	፱፻ ዓ.ም.	፩ሺ፫፻	፰
Sophocles	፬፻ BC	፩ሺ ዓ.ም.	፩ሺ፬፻	፩፻
ታሲተስ	፻ዓ.ም.	፩ሺ፩፻ ዓ.ም.	፩ሺ	፳
ፕሊኒ	፻ ዓ.ም.	፰፻፶ ዓ.ም.	፯፻፶	፯

* ከማንኛውም ሥራ

እነዚህ ጸሃፊዎች የጥንት ዋና ዋና ጸሃፊዎችን ይወክላሉ – የምዕራባውያን ስልጣኔ እድገትን ያደረጉ ጽሑፎች. በአማካይ፣ ዋናው ከተጻፈ ከ፲ ዓመታት በኋላ ጀምሮ ተጠብቀው በተቀመጡ ከ፩፻- ፩ሺ የእጅ ጽሑፎች ተላልፈውልናል። ከሳይንሳዊ እይታ አንፃር ይህ መረጃ እንደ እኛ የቁጥጥር ሙከራ ተደርጎ ሊወሰድ ይችላል ምክንያቱም መረጃን (የጥንት ታሪክ እና ፍልስፍና) ያቀፈ በመሆኑ በአለም አቀፍ ምሁራን እና ዩኒቨርሲቲዎች ተቀባይነት ያለው እና ጥቅም ላይ ይውላል።

የአዲስ ኪዳን የእጅ ጽሑፎች

የሚከተለው ሰንጠረዥ የአዲስ ኪዳን ጽሑፎችን በእነዚህ መመዘኛዎች (፪) ያነጻጽራል። ይህ ልክ እንደ ማንኛውም ሳይንሳዊ ምርመራ ከቁጥጥራችን ጋር የሚወዳደር የእኛ የሙከራ መረጃ ተደርጎ ሊወሰድ ይችላል።

ኤም.ኤስ.ኤስ.	ሲጻፍ	የ ኤምኤስኤስ ቀን	የጊዜ ወሰን
ጆን ራላን	፺ ዓ.ም	፩፻፴ ዓ.ም.	፵ዓመታት
ቦድመር ፓፒረስ	፺ ዓ.ም	፩፻፶-፪፻ ዓ.ም	፩፻፲ ዓመታት
ቼስተር ቢቲ	፷ ዓ.ም	፪፻ ዓ.ም.	፳ ዓመታት
ኮዴክስ ቫቲካነስ	፷- ፺ ዓ.ም	፫፻፳፭ ዓ.ም.	፪፻፮፫ ዓመታት
ኮዴክስ ሳይናይቲከስ	፷- ፺ ዓ.ም	፫፻፶ ዓ.ም.	፪፻፺ ዓመታት

ይህ ሰንጠረዥ ስለ አንዳንድ የብራና ጽሑፎች አጭር ድምቀት ይሰጣል። የአዲስ ኪዳን የእጅ ጽሑፎች ብዛት በጣም ሰፊ ስለሆነ ሁሉንም በሰንጠረዥ ውስጥ መዘርዘር አይቻልም።

የስኮላርሺፕ ምስክርነት

በዚህ ጉዳይ ላይ ለዓመታት ያጠኑ አንድ ምሁር እንዲህ ይላሉ፡-

“በአሁኑ ጊዜ ከ፳፬ሺ፬፻ የሚበልጡ የኤምኤስኤስ ቅጂዎች የአዲስ ኪዳን ክፍሎች አሉን… እንደዚህ ያሉ ቁጥሮች እና ምስክርነቶችን እንኳን መቅረብ የጀመረ ሌላ የጥንት ሰነድ የለም። በንጽጽር፣ በሆሜር ያለው ኤሊአድ ከ፮፻፵፫ ኤምኤስኤስ ጋር ሁለተኛ ደረጃ ላይ ይገኛል

ከማክዶዌል፣ ጄ. ብይን የሚጠይቅ ማስረጃ. ፲፱፸፱ ዓ.ም. ፵፪-፵፰

በብሪቲሽ ሙዚየም ውስጥ አንድ መሪ ​​ምሁር ይህንን ያረጋግጣሉ፡-

“ምሁራኑ የዋናዎቹ የግሪክ እና የሮማውያን ጸሃፊዎች ትክክለኛ ጽሑፍ በመያዛቸው ረክተዋል… ነገር ግን ስለ ጽሑፎቻቸው ያለን እውቀት የተመካው በጥቂቱ በኤምኤስኤስ ላይ ሲሆን የአኪ ኤምኤስኤስ ግን በሺዎች የሚቆጠሩ…”

ኬንዮን፣ ኤፍ ጂ (የብሪቲሽ ሙዚየም የቀድሞ ዳይሬክተር) መጽሐፍ ቅዱሳችን እና ጥንታዊዎቹ የእጅ ጽሑፎች. ፲፱፵፩ ገጽ ፳፫

ይህ መረጃ በተለይ የአዲስ ኪዳን የእጅ ጽሑፎችን ይመለከታል። ይህ ጽሑፍ የብሉይ ኪዳንን ጽሑፋዊ ትችት ይመለከታል።

የአዲስ ኪዳን ጽሑፋዊ ትችት እና ቆስጠንጢኖስ

በጣም ብዙ ቁጥር ያላቸው እነዚህ የእጅ ጽሑፎች እጅግ በጣም ጥንታዊ ናቸው። ለምሳሌ፣ የመጀመሪያዎቹን የግሪክ አዲስ ኪዳን ሰነዶች የገለበጠውን መጽሐፍ መግቢያ ተመልከት።

ይህ መጽሐፍ ከመጀመሪያዎቹ የአዲስ ኪዳን የእጅ ጽሑፎች ፭፻ ቅጂዎችን ያቀርባል… ከ ፪ ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ እስከ ፬ ኛው መጀመሪያ (፻-፻ ዓ.ም.)… የአዲሱ ኪዳንን ፪/፫ ያህል የያዘ

 ፭. መጽናኛ፣ ፒ ደብሊው “የመጀመሪያው የአዲስ ኪዳን የግሪክ የእጅ ጽሑፎች ጽሑፍ”። ገጽ. ፲፯. ፪ሺ፩

ይህ በጣም አስፈላጊ ነው ምክንያቱም እነዚህ የእጅ ጽሑፎች በሮማ ንጉሠ ነገሥት ቆስጠንጢኖስ (በ፫፻፳፭ ዓ.ም. ገደማ) ፊት ቀርበዋል. የካቶሊክ ቤተ ክርስቲያን ወደ ስልጣን ከመምጣቷ በፊትም ቀድመዋል። አንዳንዶች ቆስጠንጢኖስ ወይም የካቶሊክ ቤተ ክርስቲያን የመጽሐፍ ቅዱስን ጽሑፍ ለውጠዋል ወይ ብለው ያስባሉ። ከቆስጠንጢኖስ (፫፻፳፭ ዓ.ም.) በፊት የነበሩትን የብራና ጽሑፎች በኋላ ከሚመጡት ጋር በማነጻጸር ይህንን ልንፈትሽ እንችላለን። ሆኖም ግን ያልተለወጡ ሆነው አግኝተናል። በ፪፻ ዓ.ም. የተጻፉት የእጅ ጽሑፎች በኋላ ከሚመጡት ጋር ተመሳሳይ ናቸው።

ስለዚህም የካቶሊክ ቤተ ክርስቲያንም ሆነች ቆስጠንጢኖስ መጽሐፍ ቅዱስን አልቀየሩትም። ይህ ሃይማኖታዊ መግለጫ አይደለም ነገር ግን በእጅ ጽሑፍ መረጃ ላይ ብቻ የተመሰረተ ነው። ከታች ያለው ምስል የዛሬው አዲስ ኪዳን የተገኘበትን የእጅ ጽሑፎች የጊዜ ሰሌዳ ያሳያል።

የመጽሐፍ ቅዱስ ጽሑፋዊ ትችት አንድምታ

ታዲያ ከዚህ ምን መደምደም እንችላለን? በእርግጠኝነት ቢያንስ ቢያንስ በተጨባጭ ልንለካው በምንችለው ነገር አዲስ ኪዳንን ከሌሎቹ ክላሲካል ስራዎች በተሻለ ደረጃ የተረጋገጠ ነው። ማስረጃው የሚገፋፋን ብይን በተሻለ ሁኔታ በሚከተለው ተጠቃሏል።

“የአዲስ ኪዳንን የውጤት ጽሑፍ መጠራጠር የጥንት ዘመናት ሁሉ ወደ ጨለማው እንዲገቡ መፍቀድ ማለት ነው፤ ምክንያቱም በጥንቱ ዘመን የተጻፉ ሌሎች ሰነዶች እንደ አዲስ ኪዳን በመጽሐፍ ቅዱሳዊነት የተረጋገጡ ስለሌለ”

ሞንትጎመሪ፣ ታሪክ እና ክርስትና. ፲፱፸፩. ገጽ ፳፱

ይህ ምሁር እየተናገረ ያለው ወጥነት ያለው እንዲሆን የመጽሐፍ ቅዱስን ተዓማኒነት ለመጠራጠር ከወሰንን ስለ ክላሲካል ታሪክ የምናውቀውን ሁሉ በአጠቃላይ መጣል አለብን – እና ይህ በመረጃ የተደገፈ የታሪክ ምሁር በጭራሽ አላደረገም። መጽሐፍ ቅዱሳዊ ጽሑፎች እንደ ዘመናት፣ ቋንቋዎች እና ኢምፓየሮች እንዳልተለወጡ እናውቃለን ምክንያቱም ቀደምት የነበሩት ኤም.ኤስ.ኤስ. ለምሳሌ ያህል፣ የመካከለኛው ዘመን መነኮሳትና እነዚህ ቀደም ብለው የተጻፉ የብራና ጽሑፎች የኢየሱስን ተአምራዊ ዘገባዎች የያዙ በጣም ቀናተኛ የመካከለኛው ዘመን መነኩሴ በመጽሐፍ ቅዱስ ውስጥ በኢየሱስ ተአምራት ላይ እንዳልጨመሩ እናውቃለን።

የመጽሐፍ ቅዱስ ትርጉምስ?

ይሁን እንጂ በትርጉም ሥራ ውስጥ ስላሉት ስህተቶችና በአሁኑ ጊዜ የተለያዩ የመጽሐፍ ቅዱስ ቅጂዎች መኖራቸውስ ምን ማለት ይቻላል? ይህ የሚያሳየው የመጀመሪያዎቹ ደራሲዎች በትክክል የጻፉትን በትክክል ለመወሰን የማይቻል መሆኑን ነው?

በመጀመሪያ የጋራ የተሳሳተ ግንዛቤን ማጥራት አለብን። ብዙ ሰዎች መጽሐፍ ቅዱስ በዛሬው ጊዜ ረጅም ተከታታይ የትርጉም ደረጃዎችን እንዳለፈ ያስባሉ፣ እያንዳንዱ አዲስ ቋንቋ ከቀዳሚው ተተርጉሟል፣ ተከታታይ የሚከተለው ግሪክ -> ላቲን -> የመካከለኛው ዘመን እንግሊዝኛ -> ሼክስፒር እንግሊዝኛ -> ዘመናዊ እንግሊዝኛ። -> ሌሎች ዘመናዊ ቋንቋዎች። እንዲያውም በዛሬው ጊዜ በሁሉም ቋንቋዎች የሚገኙት መጽሐፍ ቅዱሶች በቀጥታ የተተረጎሙት ከመጀመሪያው ቋንቋ ነው። ለአዲስ ኪዳን ትርጉሙ፡- ግሪክ -> ዘመናዊ ቋንቋ፣ እና ለብሉይ ኪዳን ትርጉሙ ዕብራይስጥ -> ዘመናዊ ቋንቋ አለ። መሰረታዊ የግሪክ እና የዕብራይስጥ ጽሑፎች መደበኛ ናቸው። ስለዚህ የመጽሐፍ ቅዱስ ትርጉሞች ልዩነቶች የሚመጡት የቋንቋ ሊቃውንት ሐረጎችን ወደ ተቀባይ ቋንቋ ለመተርጎም እንዴት እንደሚመርጡ ነው።

የትርጉም አስተማማኝነት

በግሪክ (የመጀመሪያው የአዲስ ኪዳን ቋንቋ) በተጻፈው ሰፊ የጥንታዊ ሥነ-ጽሑፍ ምክንያት የመጀመሪያዎቹን ጸሐፊዎች የመጀመሪያ ሀሳቦችን እና ቃላትን በትክክል መተርጎም ተችሏል። በእውነቱ የተለያዩ ዘመናዊ ስሪቶች ይህንን ያረጋግጣሉ. ለምሳሌ፣ ይህን በጣም የታወቀ ጥቅስ በጣም በተለመዱት ስሪቶች ውስጥ አንብብ፣ እና የቃላት አወጣጥ ትንሽ ልዩነት፣ ግን የሃሳብ እና የትርጉም ወጥነት እንዳለ ልብ በል።

^፳፫ የኃጢአት ደመወዝ ሞት ነውና፤ የእግዚአብሔር የጸጋ ስጦታ ግን በክርስቶስ ኢየሱስ በጌታችን የዘላለም ሕይወት ነው።

ወደ ሮሜ ሰዎች ፮:፳፫

በትርጉሞች መካከል አለመግባባት እንደሌለ ማየት ይችላሉ – በትክክል ይናገራሉ አንድ አይነት ነገር በትንሹ የተለየ የቃላት አጠቃቀም ብቻ።

ማጠቃለያ

ለማጠቃለል ያህል ጊዜም ሆነ ትርጉሙ በመጀመሪያዎቹ የመጽሐፍ ቅዱስ ቅጂዎች ውስጥ የተገለጹትን ሀሳቦች እና ሀሳቦች አላበላሹም። እነዚህ ሃሳቦች ዛሬ ከእኛ የተደበቁ አይደሉም። መጽሐፍ ቅዱስ በዛሬው ጊዜ ጸሐፊዎቹ የጻፉትን በትክክል እንደሚናገር እናውቃለን።

ነገር ግን ይህ ጥናት የማያሳየው ምን እንደሆነ መገንዘብ ጠቃሚ ነው. ይህ ደግሞ መጽሐፍ ቅዱስ የእግዚአብሔር ቃል መሆኑን አያረጋግጥም።

ነገር ግን የመጽሐፍ ቅዱስን ጽሑፋዊ አስተማማኝነት መረዳታችን መጽሐፍ ቅዱስን መመርመር የምንጀምርበትን ጅምር ይሰጠናል። እነዚህ ሌሎች ጥያቄዎችም መመለስ ይችሉ እንደሆነ እናያለን። ስለ መልእክቱም መረጃ ልንሰጥ እንችላለን። መጽሐፍ ቅዱስ መልእክቱ የአምላክ በረከት እንደሆነ ስለሚናገር መልእክቱ እውነት ቢሆንስ? ምናልባት አንዳንድ አስፈላጊ ክስተቶችን ለመማር ጊዜ ወስዶ ጠቃሚ ነው።